Van een bos uien aan de deur tot Boeddha's wassen: zo viert het buitenland het nieuwe jaar

Kenia 

De hele nacht dansen onder imposante sterrenhemel

Mary Muindi heeft een zwartglanzende, strakke broek met een bontgekleurd hemdje uitgekozen. Rode met Maasai-kralen afgezette laarsjes maken haar outfit voor de jaarwisseling compleet. Het feest kan beginnen. De studente gaat met duizenden andere jonge Kenianen 2018 verwelkomen op een groot grasveld bij Carnivore, een restaurant en bar in de hoofdstad Nairobi.

Het is traditie geworden voor jonge Kenianen om oud en nieuw te vieren met muziek, dans en drank. Meestal in de buitenlucht onder een imposante sterrenhemel want het is zomer op het zuidelijk halfrond.

Bij gebrek aan een nationale nieuwsjaartraditie hebben jongeren in Kenia hun eigen traditie gecreëerd. De inspiratie vonden ze op tv en online, bij de grote feesten in vooral westerse landen. Ze geven er hun eigen tintje aan door te dansen op de livemuziek van Keniaanse bands met een drankje van eigen bodem. Weliswaar wordt er ook luidkeels afgeteld tot middernacht maar vuurwerk is er alleen bij grote uitgaansgelegenheden. Vuurpijlen en rotjes zijn gewoonweg te duur.

En niet alleen in de grote steden vieren jongeren zo de komst van het nieuwe jaar. Ook in kleine plaatsen organiseert de lokale bar een feest met lokale musici.

Mama Mary, de moeder van de studente, maakt oudejaarsavond gewoon lekker eten en gaat naar bed als ze moe is. Ze ziet geen reden om tot 12 uur wakker te blijven. Voor haar is oude en nieuw, zoals voor de meeste van haar generatiegenoten, gewoon de overgang van het ene jaar in het andere. (Ilona Eveleens)

Rusland

Verplichte kost: huzarensalade, film en sjampanskoje

De ingrediënten voor een geslaagde Oudejaarsavond zijn de Russen met de paplepel ingegoten. Verplichte kost op televisie is een jaarlijks terugkerende speelfilm die iedereen wel kan dromen, maar die nooit verveelt. Eldar Rjazanovs romantische komedie 'De ironie van het lot' uit 1975 gaat over een Moskoviet die op oudejaarsdag door een bizarre samenloop van omstandigheden beneveld in het vliegtuig naar Leningrad belandt. Daar, in de verkeerde stad en nog steeds niet bij zinnen, gaat hij met zijn eigen sleutels moeiteloos een vreemde flat binnen, in de veronderstelling dat hij thuis is aangeland, met alle gevolgen van dien. De film is een knipoog naar de uniformiteit van de Sovjetsteden. 

De rest van de televisieavond gaat op aan onderling uitwisselbare showprogramma's met jaar in jaar uit steeds dezelfde sterren. Aan de oudejaarsdis mag huzarensalade niet ontbreken. De Russen spreken van Olivier-salade, zo genoemd naar de Franse chefkok van een negentiende-eeuws restaurant in Moskou. De haast sacrale betekenis van het gerecht uit zich in een heuse Olivier-index als indicator voor inflatie. Met de salade achter de kiezen is het wachten op de toespraak van de president, na wiens laatste woorden de Kremlinklokken het jaar uitluiden en er kan worden geklonken met 'sjampanskoje', een in de Sovjettijd bedachte variant op champagne. De feestdagen zijn daarmee niet voorbij voor de Russen. Over een week is het Russisch-orthodoxe kerstfeest en op 13 januari vieren de diehards nog eens 'Oud Nieuwjaar', volgens de Juliaanse kalender die hier tot 1918 werd gehanteerd. (bijdrage: Geert Groot Koerkamp)

Irak 

Dubbele jaarwisseling voor de Koerden 

De Koerden vieren twee keer nieuwjaar. Een keer met de wereld, een keer voor zichzelf. Op oudejaarsavond is er wat vuurwerk en zijn er in Iraaks Koerdistan dure feesten met Arabische zangers. Nieuwjaarsdag is vrij. Maar wil je de jaarwisseling in een restaurant vieren, dan word je er al voor middernacht uitgezet, want de echte viering is Nowroz, op 21 maart. Er is ook een eigen jaartal: dit voorjaar begint het Koerdische jaar 2718. De dag ervoor komen meer dan een miljoen mensen naar de Iraaks-Koerdische culturele hoofdstad Sulaymaniya voor een straatfeest met muziek, eten en als het donker wordt vuurwerk en vreugdevuren. Die vuren worden overal in de regio ontstoken en roken door de brandende autobanden vaak erg. Toen de strijd tegen ISIS op haar einde liep, ontstaken de Koerdische peshmerga-troepen ze ook op de frontlinies. Met Nowroz begint het picknick-seizoen: families gaan massaal de bergen in, en dat blijven ze doen tot het te heet wordt. 

Er is nog een derde nieuwjaarsfeest in Iraaks-Koerdistan, dat van de Yezidi-minderheid, die op Rode Woensdag (de eerste woensdag na 14 april) vieren dat hun pauwenkoning Malik Taus op aarde kwam. Ze doen dat met lichtjes, maar ook door hardgekookte eieren te beschilderen en te tikken. (Judit Neurink)

Griekenland

 Een bos uien aan de deur en kapot spattende granaatappels

Het ziet er enigszins wonderlijk uit, een dikke ui of zelfs een hele bos die de afgelopen dagen boven menig Griekse voordeur prijkte. Maar het is best logisch: zelfs als je ze uit de grond haalt, blijven uien doorgroeien. En zo symboliseren ze de vruchtbaarheid die de Grieken elkaar en zichzelf toewensen voor het nieuwe jaar. Het is traditie om op nieuwjaarsdag de kinderen met een tikje op het voorhoofd ermee wakker te maken.

Vruchtbaarheid en voorspoed, daar draait het in de Griekse tradities rond de jaarwisseling om. Vooral in dorpen worden ze in ere gehouden. In de categorie groenten en fruit is er behalve de ui ook de granaatappel. Die wordt om middernacht kapot gesmeten op de grond. Hoe meer zaadjes er wegspatten, des te beter het jaar wordt.

Kinderen zingen op oudjaarsavond voor Sint Vasilis, een beschermheilige die er ongeveer zo uitziet als de kerstman en cadeautjes brengt. Na middernacht wordt de vasilopita aangesneden, een ronde cake met daarin een muntje verstopt. Wie dat in zijn stukje aantreft, staat een voorspoedig jaar te wachten. De aard van de eerste persoon die in het nieuwe jaar het huis betreedt, bepaalt het geluk dat de bewoners kunnen verwachten. Daarom valt meestal een kind die eer te beurt. De rest stelt zich in een rij achter hem of haar op en stapt vervolgens een voor een naar binnen - het rechterbeen eerst. Wie die code schendt, brengt ongeluk.

Thailand 

Boeddhabeelden wassen en pret met waterpistolen

In grote delen van Zuidoost-Azië zal de nacht van 1 januari een stuk stiller verlopen dan in Nederland. Boeddhistische landen als Cambodja, Thailand, Burma en Laos vieren het echte feest namelijk pas als zij volgens hun eigen kalender op 13 of 14 april het nieuwe jaar inluiden.

Het Boeddhistisch Nieuwjaar, dat in de volksmond vaak Songkran wordt genoemd, duurt meerdere dagen en barst van de rituelen en tradities. Thai, Cambodjanen, Burmezen en Laotianen verlaten dan massaal de grote stad om enkele dagen door te brengen bij op het platteland wonende ouders, ooms en tantes. In het geboortedorp worden offers gebracht aan voorouders en aan Boeddha.

De traditie schrijft daarnaast voor dat boeddhabeelden tijdens deze dagen worden gewassen en dat ouderen hun jongere familieleden met water zegenen. In Thailand is dit ritueel in de loop der tijd uitgegroeid tot één van de grootste waterfeesten ter wereld. De Thai gaan tijdens Songkran massaal de straat op om elkaar met waterpistolen en emmers vol water nat te maken.

Toch is het niet alleen pret en gezelligheid tijdens het Boeddhistisch Nieuwjaar. Het is ook de periode waarin het grootste aantal verkeersongelukken gebeuren, vaak omdat er sprake is van overmatig drankgebruik. In Thailand spreekt de politie zelfs van de 'zeven gevaarlijkste dagen'. (Ate Hoekstra)