Direct naar artikelinhoud
Doelstellingen

Urgenda stapt naar Europese Hof omdat Nederland nalatig is met nakomen klimaatafspraken

Marjan Minnesma na afloop van het gesprek met informateur Mariette Hamer eerder in mei dit jaar.Beeld ANP

Urgenda stapt naar het Europees Hof voor de rechten van de mens omdat Nederland de rechterlijke uitspraken over terugdringing van broeigassen niet nakomt. Bovendien gaat Urgenda via de rechter afdwingen dat de Nederlandse Staat een dwangsom moet betalen zolang het Urgenda-vonnis niet wordt uitgevoerd. De dwangsom kan oplopen tot 2 miljard euro.

Directeur Marian Minnesma van Urgenda zei zondag in het programma Buitenhof “noodgedwongen” naar de rechter te stappen. “We hebben een hele lijst met voorstellen gedaan hoe de overheid de reductie kan nakomen. We hadden goede gesprekken met ambtenaren, er is geen onenigheid want we doen dit uit liefde, om de overheid te helpen. Ik heb de nieuwe staatssecretaris, Dilan Yesilgöz, gevraagd vóór 1 juni te reageren, maar we hebben nog niets gehoord.”

Minnesma noemt het “normaal” dat de overheid doet wat de rechter heeft opgelegd. Daarom had Urgenda niet al bij voorbaat een dwangsom geëist. Nu de overheid in gebreke blijft rest er geen andere weg dan Nederland via de rechter te dwingen om de uitstoot van broeikassen terug te dringen, vindt Minnesma. Vorig jaar heeft Nederland ‘mazzel’ gehad, omdat door de lockdownmaatregelen en een zachte winter de broeikasuitstoot laag bleef. Volgens het vonnis dat de Hoge Raad in december 2019 definitief maakte in de klimaatzaak moest Nederland de uitstoot in 2020 ten opzichte van 1990 met een kwart verminderen en dat is met 24,5 procent min of meer gelukt. Maar dit jaar zal de uitstoot in Nederland naar verwachting weer hoger liggen.

Doelen opgeschroefd

Intussen heeft Europa het klimaatdoel flink opgeschroefd: in 2030 met de uitstoot van CO2 met 55 procent zijn teruggebracht. Het Nederlandse kabinet heeft zich vastgelegd op een reductie van 49 procent, maar het Planbureau voor de leefomgeving waarschuwde vorig jaar dat Nederland volgens de eigen plannen toch niet verder komt dan 35 procent. Minnesma: “In de Tweede Kamer is geen meerderheid om ambitieuzer te worden. De motie die het kabinet hiertoe opriep, werd door de regeringspartijen weggestemd.”

Duitsland en Frankrijk zijn recent al door klimaatorganisaties voor de rechter gedaagd. Deze landen werden door de rechter gedwongen om zich aan het in 2015 in Parijs gesloten klimaatakkoord te houden. Minnesma: “In Duitsland heeft Merkel binnen een week de plannen aangepast, waardoor de uitstoot niet met slechts 55 procent daalt, maar met 65 procent moet dalen.”

Het is volgens Minnesma technisch in Nederland goed mogelijk om de klimaatdoelen in 2030 te halen. Dat heeft ze recent ook met minister-president Mark Rutte besproken, die dit onderwerp volgens haar tot ‘chefssache’ heeft benoemd. Ze sprak met Rutte over de vraag hoe de zware, vervuilende industrie in Nederland binnen tien jaar kan worden geholpen om klimaatneutraal te produceren. Volgens Minnesma is het enige wat hiervoor nodig is financiële steun van de overheid. Dat wil zeggen: bedrijven als Tata Steel, Dow Chemicals en Shell kunnen met subsidie meer investeren en zo sneller klimaatneutraal opereren. Inmiddels hebben na GroenLinks ook VVD en CDA zich in de Tweede Kamer als pleitbezorgers voor deze groene industriepolitiek opgeworpen.

Treurig

Minnesma vindt het treurig dat Urgenda weer naar de rechter moet stappen. “Juist de overheid moet zich in een rechtsstaat toch aan de rechterlijke uitspraken houden.” Dat vindt ook oud-informateur en minister van Staat, Herman Tjeenk Willink. In Buitenhof zei het ‘benauwend’ te vinden dat de Tweede Kamer niets heeft gedaan om stappen op klimaatgebied te zetten. “Als de politiek haar eigen functie niet serieus neemt, waar zijn we dan nog?”

EU-commissaris Frans Timmermans vindt dat de Kamer haar rol moet pakken. Het is volgens hem nog steeds mogelijk om het klimaat te redden, ondanks de steeds verontrustender signalen. Timmermans: “De doorrekeningen van de EU wijzen erop dat we het klimaat nog kunnen redden, mits we maar onder die 1,5 procent opwarming van de aarde blijven. Tegen rechtse politici die alle maatregelen tegenhouden wil ik zeggen: bekijk het als een geopolitiek doel. Als we niks doen, gaan onze kinderen straks oorlog voeren over water en grond, omdat er te weinig plaatsen over zijn waarop voedsel kan worden verbouwd.”

Lees ook:

Nederland moet klimaatbeleid flink opschroeven

Europa verhoogt het klimaatdoel naar 55 procent CO2-daling in 2030. Om daarbij aan te haken moet een nieuw kabinet met ferm milieubeleid komen.

Urgenda werkt als aanmoediging in andere milieuzaken

Ook de Hoge Raad bekrachtigt het Urgenda-vonnis. Welke gevolgen heeft deze historische zaak gehad?

”Marjan Minnesma: ‘Zolang het klimaat te redden is, ga ik ervoor’ (2018)

Praten over duurzaamheid is bon ton, maar Marjan Minnesma van Urgenda mist daden.