Zes spelers bij Oranje weigerden vaccin. ‘KNVB had prik als voorwaarde EK mogen stellen’

Zes van de vijftien voetballers van het Nederlands elftal weigerden woensdag in Zeist een vaccinatie tegen corona. Filosoof Marcel Verweij noemt het ‘een gemiste kans voor de hele vaccinatiecampagne in Nederland’. Verweij, die zich als hoogleraar aan de universiteit van Wageningen in het vaccinatiebeleid verdiepte, vraagt zich af of de voetballers genoeg op hun verantwoordelijkheid zijn aangesproken.

“Dit gaat niet alleen om hun eigen keuze, maar ook om het risico om anderen te besmetten en om hun verantwoordelijkheid naar de samenleving”, zegt Verweij. “De ander niet willen besmetten is vergelijkbaar met het willen voorkomen van blessures. De voetballers zijn nu nog een paar dagen thuis. Als dat tot een besmetting leidt, en de spelers moeten straks in quarantaine, dan heb je de poppen aan het dansen. Misschien kun je voetballers niet dwingen zich te laten vaccineren, maar je had ze wel moreel kunnen verplichten. Dat zit vooral in hun verantwoordelijkheid naar de rest van de selectie en naar de samenleving.”

Want hoe je het ook wendt of keert, voetballers hebben een voorbeeldfunctie, zegt Verweij. “Dit had juist, met een goede aanpak, een belangrijke rol kunnen spelen in de hele publieksvoorlichting om mensen over te halen zich toch te laten vaccineren. Zo van, kijk, Frenkie de Jong krijgt ook een prik. Dat is een goed rolmodel. We zien dat de vaccinatiebereidheid onder sociaaleconomisch kwetsbare groepen en bij mensen met een migratieachtergrond relatief laag is. Deze groepen zijn ook vertegenwoordigd bij Oranje. De spelers hadden kunnen laten zien dat de verantwoordelijkheid die ze hebben naar hun team, te vergelijken is met de verantwoordelijkheid die iedereen heeft naar zijn naasten en de samenleving.”

Vaccinatie als voorwaarde selectie 

De spelers die vrijdag pas arriveren op het trainingskamp worden niet meer ingeënt tegen het virus, omdat volgens bondscoach Frank de Boer dan bijwerkingen kunnen optreden die het oefenprogramma in gevaar kunnen brengen. De vijftien spelers die woensdag al in Zeist waren en daarna huiswaarts keerden, kregen vooraf van De Boer (‘ik heb tegen ze gezegd: ik zou het doen’) en bondsarts Edwin Goedhart het advies een prik te laten zetten. Had de KNVB dwingender moeten zijn, had de bond hen moeten verplichten – of anders vaccinatie als een voorwaarde voor EK-selectie moeten en kunnen stellen? 

Marjan Olfers, hoogleraar sport en recht, vindt die vraag ‘superlastig’. “Het gaat om lichamelijke integriteit en die mag je als organisatie niet zomaar beperken. Tegelijkertijd gaan we in de sport al heel ver als het om die integriteit gaat. Kijk naar de dopingregels waar we mensen verplichten om bloed af te nemen”, zegt Olfers. “Omwille van de gezondheid van de spelers en die van teamgenoten had een organisatie als de KNVB kunnen zeggen: zonder vaccinatie geen EK. Er bestaat immers geen deelnamerecht. Het is te vergelijken met een kinderdagverblijf waar kinderen niet welkom zijn zonder vaccinatie tegen kinderziekten. Je kunt en mag daar als crèche voor kiezen.”

De vaccinatiebereidheid onder de Nederlandse olympische sporters die naar de Spelen van Tokio gaan ligt wel heel hoog. Vanaf medio april kregen zij al de mogelijkheid zich te laten vaccineren. Volgens een woordvoerder van sportkoepel NOC-NSF is nu ‘meer dan 99 procent’ gevaccineerd. “Van de driehonderd sporters zijn er twee of drie die het niet hebben gedaan. Wij hebben ze niet verplicht maar hebben wel nadrukkelijk op vaccinatie aangedrongen. Door goed uit te leggen dat ze het ook voor de ploeg en de bevolking in Japan doen. Bij vragen konden ze terecht bij coaches, artsen of directeuren van hun bond.”

Een woordvoerder van de KNVB stelt nadrukkelijk dat Oranje met de staf vanaf vrijdag in een ‘bubbel’ met strenge maatregelen zal leven, zonder fysiek contact met de buitenwereld. De spelers blijven voor en tijdens het toernooi getest worden. 

Lees ook: 

Zes Oranje-spelers laten zich niet vaccineren, maar Frank de Boer ‘kan ze niet dwingen’

Bondscoach Frank de Boer maakte woensdagmiddag zijn definitieve selectie van 26 spelers voor het EK bekend. In de voorselectie zitten 34 spelers, er vallen dus 8 spelers af. Diverse spelers weigerden zich te laten inenten tegen corona.