Direct naar artikelinhoud

Zijn we een stap dichterbij een kernoorlog?

Zijn we een stap dichterbij een kernoorlog?

De Amerikanen zijn van plan hun nucleaire strategie aan te passen. Dit brengt veel gevaren met zich mee. Een versoepeling van het gebruik van nucleaire wapens in combinatie met de apocalyptische taal uit Washington doet de angst voor een nucleaire oorlog toenemen.

De Amerikaanse regering overweegt een drastische koerswijziging in haar nucleaire strategie, die de kans op een kernoorlog aanzienlijk vergroot. Het Pentagon heeft een rapport opgesteld waarin een aantal beleidsvoorstellen wordt gedaan, onder meer op het gebied van 'first use', oftewel: de vraag onder welke omstandigheden nucleaire wapens mogen worden ingezet.

Tot op heden was het beleid dat de Verenigde Staten slechts tot de inzet van nucleaire wapens overgaan als reactie op een nucleaire of biologische aanval op Amerikaanse bodem. Maar in het nieuwe beleidsdocument wordt opgeroepen om ook cyberaanvallen te beschouwen als grondslag voor het gebruik van kernwapens. Een digitale aanval op bijvoorbeeld Amerika's communicatie- of elektriciteitsnetwerken, is voldoende reden voor een nucleaire tegenaanval. In het document wordt gepleit voor een agressievere lijn tegen Amerika's rivalen. De Amerikaanse suprematie wordt bedreigd door landen als Rusland en China, maar ook door Noord-Korea en Iran.

Tassen met lanceringscodes van kernwapens worden de presidentiële helikopter van de VS binnengedragen.Beeld REUTERS

Dit gevoel werd vorige week nog eens versterkt, toen de inwoners van de Amerikaanse staat Hawaï een bericht op hun mobiele telefoon ontvingen waarin zij werden opgeroepen om dekking te zoeken voor een raket uit Noord-Korea. Het bleek loos alarm, maar de Amerikanen werden weer even gewezen op hun kwetsbaarheid.

Kleinere kernwapens dienen niet ter afschrikking. Ze zijn er om echt ingezet te worden

De agressieve toon van het document sluit aan bij die van de Trump-regering. De president heeft meerdere keren gedreigd met de vernietiging van Noord-Korea, als het doorging met nucleaire testen. Ook Trumps defensieminister Jim Mattis, die anders dan zijn impulsieve baas juist bekendstaat als rationeel, hanteerde dezelfde terminologie. Een versoepeling van het gebruik van nucleaire wapens in combinatie met de apocalyptische taal uit Washington doet de angst voor een nucleaire oorlog toenemen.

Maar dat is niet de enige verontrustende ontwikkeling. Terwijl president Obama in zijn eerste jaar als president openlijk de wens uitsprak voor een kernwapenvrije wereld, pleitte Trump in zijn eerste jaar voor een 'vertienvoudiging' van het Amerikaanse nucleaire arsenaal. Trump werd naar verluidt door zijn naaste adviseurs op de gevaren van zo'n stap gewezen, en op de internationale afspraken over het terugdringen van kernwapens. Toch kreeg Trump op een ander vlak zijn zin: in plaats van uitbreiding van het nucleaire arsenaal, wil hij een aantal krachtige kernwapens vervangen door kleinere, ook wel 'tactische kernwapens' genoemd. Goed nieuws, zou je denken, maar dat is het niet.

Militair nut

Kleinere kernwapens dienen namelijk niet, zoals de krachtige, ter afschrikking. Ze zijn er om echt ingezet te worden. Landen zullen niet zomaar overgaan tot de inzet van krachtige kernwapens tegen andere landen, tenzij hun voortbestaan op het spel staat. De kracht van veel kernwapens is zo groot, dat het gebruik daarvan als een disproportionele stap wordt beschouwd. Zware atoombommen verliezen daarom grotendeels hun militaire nut.

Critici waarschuwen voor kleinere kernwapens, omdat ze de kans op een allesomvattende kernoorlog vergroten

In het Pentagon-rapport wordt daarom gepleit voor meer 'flexibiliteit', onder meer via tactische kernwapens. Maar critici waarschuwen voor de gevolgen van kleinere kernwapens, omdat ze de kans op een allesomvattende kernoorlog vergroten. Deze logica verloopt als volgt: doordat tactische kernwapens minder krachtig zijn, wordt de stap om deze in te zetten verkleind. Maar als kleinere kernwapens eenmaal worden ingezet, dan neemt de kans toe dat de andere partij krachtigere kernwapens zal gebruiken. En als dat gebeurt, dan verdwijnt het internationale taboe op de inzet van massavernietigingswapens als geheel.

Buitenlandredacteur Ghassan Dahhan schreef eerder over de woordenwedloop tussen van de Amerikaanse president Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un, die allebei bekend staat als roekeloze leiders in het bezit van kernwapens: Als de VS en Noord-Korea hun belofte nakomen, is nucleaire oorlog de enige uitkomst