Niet inspiratie voor jongeren, maar misbruik domineert de bisschoppensynode
De bisschoppensynode in Rome over jongeren loopt op haar einde. Er wordt hard gewerkt aan een slotverklaring, maar het werkelijke nieuws komt van buiten de vergaderzaal.
Al drie weken lang vergaderen honderden bisschoppen en waarnemers in het Vaticaan over de vraag hoe jongeren meer bij de kerk kunnen worden betrokken. Zonder dat de buitenwereld veel van die discussies merkt. Geen ophef, geen rellen, geen bisschoppen die met elkaar in de pers de confrontatie aan gaan. Het is best wel stil rond de bisschoppensynode over jongeren, het geloof en de onderscheiding van de roeping.
Dat was drie jaar geleden wel anders toen bisschoppen vanuit de hele wereld tijdens een synode voor de tweede keer in korte tijd spraken over huwelijk en gezin en dan met name over de positie van gescheiden katholieken. Het ging hard tegen hard toen. Bisschoppen vlogen elkaar openlijk in de haren. Er werd een verdeeldheid zichtbaar tussen rekkelijke en precieze bisschoppen in de kerk, die nog altijd niet is geheeld.
Daarom werd er deze keer gekozen voor een algemeen en daardoor wat veiliger thema: jongeren. Wie wil er nou niet dat zij zich beter thuis voelen in de kerk? Maar toen werd deze zomer de kerk opnieuw getroffen door misbruikschandalen en dat heeft zijn effect op de synode. Er was de afgelopen weken veel aandacht voor wat wel de grootste crisis in de katholieke kerk sinds de Reformatie genoemd wordt.
Aziatische en Afrikaanse synodevaders zouden pleiten voor terughoudendheid; zij zien misbruik vooral als een westers probleem
Allereerst buiten de synodezaal. Zo zette paus Franciscus twee Chileense misbruikbisschoppen uit het priesterambt en kondigde hij een onderzoek aan naar de zaak McCarrick, de Amerikaanse aartsbisschop die uit het kardinalencollege werd gezet na langdurig wangedrag. Er gebeurde tijdens de synode vaak meer buiten de vergaderzaal dan daarbinnen.
Zonde en misdrijf
Toch werd er wel degelijk in de vergadersessies over misbruik gesproken en komt het onderwerp ook voor in de 55 pagina’s tellende conceptslotverklaring waar nu de laatste hand aan wordt gelegd. Volgens de Amerikaanse website Crux, zou in de tekst misbruik zowel een zonde als een misdrijf worden genoemd en ook zou de positie van ‘doofpotbisschoppen’ aan de orde komen.
Over de vraag hoe groot de aandacht voor het misbruik in de slotverklaring moet zijn, lijken de deelnemers verdeeld te zijn. Sommige Aziatische en Afrikaanse synodevaders zouden pleiten voor enige terughoudendheid; zij zien het misbruik vooral als een westers probleem. Zo wordt de synode ook een botsing van culturen.
Ook als het over homoseksualiteit gaat. Hoe kan de kerk gastvrijer zijn voor (jonge) lhbt-katholieken?, vroegen synodedeelnemers zich af. En moeten die vier letters (lhbt) die binnen de rooms-katholieke kerk voor zoveel rumoer zorgen een plaats krijgen in het slotdocument? Taal als graadmeter voor gastvrijheid. Voor de Kameroenese bisschop Andrew Fuanya hoeft dat niet. “Als ik terugga naar mijn bisdom met een document waarin de letters lhbt voorkomen, zal 99,9 procent van de gelovigen zijn hand opsteken en vragen: Waar gaat dit over?”
Grootse uitdaging voor de synodevaders lijkt nog om een document op tafel te krijgen dat niet uit zijn voegen barst van de volwassen problemen waar de kerk los van deze synode mee kampt, zoals misbruik, homoseksualiteit en de rol van de vrouw. Blijft er kortom nog zoiets over als een inspirerend document waardoor de kerk aantrekkelijker wordt voor jongeren? Zaterdag stemmen de deelnemers over de conceptverklaring, per paragraaf. Daarna geeft de synode het slotdocument vrij en is het aan de paus wat hij er mee wil doen.
Lees ook:
Bisschoppensynode moet het hebben van de wandelgangen
Al vooraf was duidelijk dat de belangrijkste gesprekken tijdens deze bisschoppensynode in de wandelgangen zouden plaatsvinden. Onderwerp: seksueel misbruik.