Direct naar artikelinhoud
Column

Ik moet mijn leven anders inrichten en dat doet pijn

Ik moet mijn leven anders inrichten en dat doet pijn
Beeld Maartje Geels

Het afwenden van een klimatologische catastrofe, dat is natuurlijk iets waar Nederlanders met z’n allen aanmoeten, eendrachtig, als één volk. Toch hoor je wel dat de overgang naar een duurzamer Nederland de kloof tussen rijk en arm zal versterken. 

CDA-leider Sybrand Buma luidde daarover midden augustus de noodklok. In weekblad Elsevier voorspelde hij dat ‘gewone Nederlanders’ zich zullen keren tegen ‘elitaire maatregelen om het klimaat te redden’. Die maatregelen zouden de gewone man en vrouw veel te snel gaan en dat kon leiden tot ‘herhaling van de Pim Fortuyn-revolte’, maar dan rond het thema milieu.

Alsof de bewuste burger samenvalt met de prosecco-drinkende kosmopoliet

Heftig. En daarmee de moeite van het overdenken waard. Want het komt zeker voor: politici die veel te laat beseffen dat hun voort- va­ren­de aanpak voor de ene klasse anders uitpakt dan voor de andere.

Al wist ik het hier niet zo zeker. Dreigt Nederland na het ondertekenen van het klimaatakkoord echt uiteen te vallen in een ‘kleine groep aan de bovenkant’, en een groep ‘gewone Nederlanders’ die een hogere gasrekening niet kan betalen?

Natuurlijk: wel als je de gasrekening verhoogt zónder rekening te houden met het inkomen van degene die haar moet betalen. En zo liggen er meer uitdagingen om de lasten van de duurzamere samen­leving rechtvaardig te spreiden. Maar dat ‘de elite’ bepaalt hoe de rest moet leven, zoals Buma in Elsevier beweerde, lijkt me een typisch voorbeeld van framing. Alsof de bewuste burger samenvalt met de prosecco-drinkende kosmopoliet.

Morele revolutie

Ligt het aan mij? Als ik mezelf vergelijk met bewustere vrienden, wat inderdaad almaar vaker gebeurt, dan steek ik vooral ongunstig af bij vrienden zónder geld, al zou het kunnen dat die GroenLinks stemmen. Bij de vmbo-docente die met de tent op de rug de trein neemt naar Zuid-Frankrijk, omdat ze weigert het vervuilende vliegtuig te nemen. Bij de armlastige student die tweedehandskleding koopt, omdat hij weigert de vervuilende mode-industrie te spekken. Of bij de Trouwlezer die met het ov naar een lezersdag komt.

Natuurlijk is het niet leuk te beseffen dat je je leven anders moet én kunt inrichten, maar zo gaat dat met morele revoluties. Ze doen pijn.

De milieumaatmaatregelen waar de bewus­te burger al jaren op wacht, zoals een stevige vliegtaks, lijken me voor de ‘gewone Nederlander’ juist makkelijker te verkroppen dan voor de prosecco-nippende bovenlaag. Want wie vliegt er het meest? Wie gaat er én met wintersport én met het hele gezin naar Thailand? Wie bezit twee auto’s én twintig huishoudelijke apparaten? Toch eerder de Nederlander met de veel te grote voetafdruk dan de gewone man en vrouw die eens per jaar gaan kamperen in Zeeland.

Als zich al een tweedeling aftekent, dan tussen de energieslurpende elite en hardwerkende Nederlanders die al jaren laten zien dat minder consumeren mogelijk is – al zou het zeker helpen als de trein goed­koper werd. En als het volgens Buma de taak van het CDA is om ‘naast gewone mensen te gaan staan’, waarom dan niet naast deze mensen, die zo duidelijk het goede voorbeeld geven.

Wat is daar nou erg aan? Leonie Breebaart onderzoekt in haar column de actualiteit op filosofische wijze. Lees meer columns op trouw.nl/leoniebreebaart.