Stormloop op grond voor zonneparken

Er ontstaat een strijd om lappen grond. Nederlandse en buitenlandse investeerders azen op vrije hectares, om daar in één klap tienduizenden zonnepanelen te plaatsen, op metalen poten. ‘Zonneweides’ zijn steeds rendabeler, de concurrentiestrijd stijgt.

Tientallen nieuwe Nederlandse zonneweides staan gepland, met gemiddeld 20.000 tot 50.000 panelen. Het kabinet kent er miljarden euro’s steun aan toe, om duurzame energiedoelen te kunnen halen. “We staan pas aan het begin”, zegt Olof van der Gaag, directeur van de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE). “Grote zonneparken bouwen is voor bedrijven steeds aantrekkelijker.”

De eerste buitenlandse ontwikkelaars sluiten deals voor Nederlandse zonnevelden. Zo gaat het Chinese Astronergy in het Noord-Hollandse Andijk 11,6 hectare met panelen vullen. Het Duitse Kronos Solar heeft interesse, net als de Deense investeerder Obton. Van der Gaag van NVDE ziet een run op grond ontstaan. Het gaat om oude vuilstortlocaties, industrieterreinen. En vooral om gras- en akkerland.

“Zonneparken bouwen is hot”, zegt Maarten de Groot van Groenleven. Dat bedrijf is in Nederland marktleider met zonnepanelen bij boeren, op daken en land. Groenleven bouwde driekwart van de twaalf megazonneparken die er nu al in Nederland staan. “Extra panelen op daken blijven ook nodig”, zegt De Groot. “Maar alleen daarmee halen we het doel van 14 procent schone energie in 2020 niet.” Hij ziet grote kansen voor extra zonneweides.

Onafhankelijk zonne-expert Peter Segaar staat versteld van de omvang van de nieuwe projecten. “Ik volg de zonnemarkt al jaren, wat er nu gebeurt is kolossaal.” Onder de ontwikkelaars is een zoektocht naar grond gaande, zegt ook hij. Van kleine bedrijven tot grote investeerders. “Ze zitten er bovenop. We hebben in dit land nu eenmaal relatief weinig grond.”

Cowboys

Groenleven spreekt ook van ‘cowboys’ in de markt, die jagen op snelle deals met grootgrondbezitters. Als reactie hierop sluit het zonnebedrijf uit Heerenveen sinds kort deals met ‘poules’ van agrariërs. Boeren die zich inschrijven bieden tegen vergoeding land aan. Zo reserveert Groenleven stukken grond. Deze aanpak is een primeur. Als de bouw van een zonnepark doorgaat, krijgt de betreffende boer van Groenleven een vaste huurvergoeding. De rest van de boeren krijgen een optievergoeding voor het beschikbaar houden van hun land. Ruim 15 boeren doen nu mee in de eerste poule, goed voor bijna 400 hectare grond.

De aanleg van zonneweides leidt lokaal tot weerstand, net als de bouw van windmolens. Er zijn protestclubs, juridische conflicten. Zo zorgde een zonneplan voor tumult in Vlagtwedde, Groningen. De rechter gaf de Friese ontwikkelaar Powerfield vorige week groen licht. Ontwikkelaars proberen zulk gesteggel tegen te gaan door omwonenden erbij te betrekken. Ook het mooi inpassen van zonnepanelen in het landschap, laag en beschut, kan draagvlak creëren. Van der Gaag van NVDE zegt: “Ook mobiele zonne-installaties kunnen een oplossing zijn.” Constructies met panelen kunnen dan vijf of tien jaar ergens staan. Daarna verdwijnen ze, zodat ze een stuk land niet te lang blokkeren.

Grondschaarste en lokale weerstand leiden tot nieuwe vondsten. Een nieuw consortium willen drijvende zonnepanelen op de Noordzee plaatsen, andere bedrijven stoppen zonnecellen in de toplaag van verkeerswegen.

Lees ook:

Dobberend in zee en verstopt in de autoweg: geen plek is te gek voor zonnepanelen.

Zeeën van zonnecellen leken ooit voorbehouden aan woestijngebied, maar ook in Nederland komen op boerenvelden en in natuurgebied steeds meer zonneweides. Goed voor de schone energie, maar wat betekent dit voor het landschap?