Nederland werd in 2017 flink wat molens en panelen rijker

Kijk, dat zijn nog eens 2017-cijfers waar je indruk mee kunt maken bij een nieuwjaarsborrel. De stroom die Nederland dit jaar produceerde met zonnepanelen steeg met 40 procent, ten opzichte van 2016. De hoeveelheid elektriciteit uit windmolens deed daar niet veel voor onder. Die nam 30 procent toe. Dit maakte een wetenschappelijke werkgroep van het nationale Energieakkoord gisteren bekend. Groei waar je u tegen zegt.

Even vooropgesteld: Nederland heeft al jarenlang een aanzienlijke achterstand wat betreft het aantal zonnepanelen en windmolens. Nu bedrijven en overheden daar verandering in willen brengen, levert dat in het begin relatief snel hoge groeipercentages op. Maar toch, er begint nu eindelijk wel wat schot in te komen.

In 2017 was de toename van duurzame stroomproductie vooral doordat steeds meer huizen en bedrijven panelen op hun dak legden. Samen plaatsen ze, volgens de eerste ramingen, zo’n 600 Megawatt. Al die panelen samen hebben evenveel kracht als 30 procent van een moderne kolencentrale. Dan verscheen er ook nog een extra windmolenpark op de Noordzee boven het Waddengebied. De omvang: twee delen van 300 Megawatt. Vandaar de naam van dat windpark, Gemini, ofwel tweeling.

Weer

Je kunt windturbines en zonnepanelen plaatsen, maar hoeveel stroom ze uiteindelijk maken ligt ook aan het weer. Een windluw jaar of een beroerde zomer kan tegenvallers opleveren. Niet aan de orde in 2017, aldus de werkgroep waarin het Energy Transition Centre en de Rijksuniversiteit Groningen samenwerkten met alle Nederlandse energienetbedrijven. Vooral oktober was een goede maand voor turbines, met flinke windkracht. Zonnepanelenbezitters hadden ook weinig reden tot klagen, het jaar rond bezien.

Nederland gebruikt jaarlijks 120 TWh aan stroom. Daarvan is dit jaar 10 procent met zonnepanelen (2 TWh) en windmolens (10 TWh) opgewekt. Een bemoedigend cijfer, zegt een woordvoerder bij de SER, die controleert of Nederland het energieakkoord goed uitvoert. Maar het wil niet zeggen dat Nederland daarmee op schema ligt voor het halen van enegrie- en klimaatafspraken. Die afspraken gaan namelijk over álle energievormen, dus niet alleen maar elektriciteit. Dus ook: warmte en brandstoffen. Die hele mix moet Nederland in 2020 14 procent duurzaam maken. In het eindjaar van het energieakkoord moet dat 16 procent zijn. Dat zijn de officiële cijfers waar het echt om draait. Nu is dat aandeel duurzame energie pak ‘m beet 6 procent, veel te weinig. Het 2020-doel gaat Nederland niet halen. Extra afspraken zijn nodig.

Er moet dus nog veel meer schone energie bijkomen. Schone warmte ook, ter vervanging van het vervuilende aardgas. Dat kan met biogas, gemaakt door groenafval of mest te vergisten in een ketel. Dit is nog duur en er kwam in 2017 geen extra biogas bij.

Ook heel effectief is energie besparen. Dat kan met isolatie en zuinige apparaten, thuis en bij bedrijven. Want hoe minder energie Nederland totaal nodig heeft, hoe sneller het percentage duurzame energie stijgt als er nieuwe windmolens of zonnepanelen verschijnen. Nieuwe windparken op zee komen erbij, in 2019 draaien die. "We moeten ook turbines op land blijven zetten", reageert een woordvoerder van Greenpeace. "Anders haalt Nederland de schone energiedoelen van 2020 alsnog niet."

Wat wil Wiebes in 2018?

Minister Wiebes (VVD, klimaat & economie) wil zorgen dat Nederland de doelen van het energieakkoord in 2023 haalt. Vooral nieuwe windparken op zee, uit de kust van Walcheren, helpen daarbij. Bedrijven konden zich deze maand weer melden voor nog meer windmolens in zee, ter hoogte van Zuid-Holland. Mogelijk is daarvoor niet eens meer subsidie nodig. 

Zonnepanelen komen er ook veel bij, de komende jaren. Consumenten staan ervoor in de rij. Nog wel, waarschuwen milieuorganisaties zoals Urgenda en Greenpeace. Wiebes wil de regels voor eigen zonnestroom aanpassen in 2020. Hij wil een andere vergoeding invoeren. Zonnepanelen kopen blijft daarmee gunstig, belooft Wiebes. 

Milieuorganisaties vinden dat hij niet moet tornen aan de huidige, goedlopende regeling. De minister kijkt met energie- en klimaatplannen flink vooruit, naar 2030. Hij hoopt dat bedrijven, milieuclubs en overheden in 2018 een nieuw energieakkoord sluiten, als opvolger voor het bestaande akkoord. Het kabinet wil ook een CO₂-heffing invoeren voor sommige bedrijven. Wiebes wil de CO₂-uitstoot met 49 procent verlagen in 2030. Afvang en ondergrondse opslag van broeikasgas door bedrijven is daar zijn belangrijkste plan voor. Hij wilde daar aanvankelijk subsidie voor vrijmaken, vanuit de pot die ook zonnepanelen en windmolens ondersteunt. Van die omstreden keuze ziet hij toch af. 

Lees meer over schone energie in ons dossier klimaatverandering