Direct naar artikelinhoud

Buiten de zakelijke markt rijdt er geen kip in een echt elektrische auto

Het conceptmodel van de Borgward Isabella elektrische auto op de autoshow in Frankfurt. De auto heeft twee accu’s en een rijbereik van 500 kilometer.Beeld AFP

Nog maar weinig particulieren zijn bereid een volledig elektrische auto aan te schaffen: het is te duur en het rijbereik is te beperkt. Wanneer happen ze wel toe?

Aan juichverhalen over elektrische auto’s is geen gebrek. De elektrische auto breekt door, zei Steven van Eijck van branchevereniging RAI bij de presentatie van de autoverkoopvoorspellingen voor 2018. Voor steeds meer Nederlandse voordeuren staat een elektrische auto, zei premier Mark Rutte in zijn regeringsverklaring. Tesla-topman Elon Musk verraste de wereld recentelijk met zijn nieuwste rijwonder: de Roadster die zich in 1,9 seconde emissievrij naar 60 mijl per uur katapulteert. Amazing!

Het moet voor de particuliere automobilisten, de privérijders, een opmerkelijke tijd zijn. Niemand kijkt nog gek op van een voorbij zoemende Tesla of van een auto aan een laadpaal. Het nieuws over hippe elektrische auto’s golft over de consumenten heen. Veel autofabrikanten beloven in navolging van Tesla futuristische elektrische auto’s. Maar voor de voordeur van gewone Nederlanders staat maar heel zelden een eigen elektrische auto. En die komt er voorlopig ook niet. Niet vanzelf.

Wat is er nodig om de Nederlandse particulier in een volledig elektrische auto te krijgen? Want als de stekkerauto-verslaafde zakelijke markt buiten beschouwing blijft, rijdt geen kip een echte elektrische auto. Bureau VWE berekende op verzoek van Trouw dat vanaf 2010 in totaal 2877 nieuwe e-auto’s aan particulieren zijn geleverd en 1752 occasions. Auto’s dus zonder brandstoftank, maar alleen met batterijen. Onder particulieren worden in deze data ook zzp’ers verstaan.

De consumentenmarkt voor elektrische auto’s moet worden opengebroken
Geertje van Hooijdonk, Natuur & Milieu

Openbreken

De groep echte particulieren die zonder grote zakelijke voordelen elektrisch rijdt, is dus nog kleiner. Marco van Eenennaam, projectleider Elektrisch Rijden van de ANWB, schat dat minstens de helft van de ‘particulieren’ een zzp’er is. Het resulteert in circa tweeduizend echte privérijders die sinds 2010 de keus hebben gemaakt voor auto’s als de Renault Zoe, Tesla S, Nissan Leaf of Smart Electric, auto’s die nieuw tussen de 25 en 125 mille kostten, inclusief BTW.

“Dat is echt veel te weinig”, zegt Geertje van Hooijdonk van stichting Natuur & Milieu. “We zijn blij dat het aantal particulieren met een elektrische auto stijgt van een paar honderd in 2014 naar een paar duizend nu. Maar de consumentenmarkt voor elektrische auto’s moet worden opengebroken.” Natuur & Milieu voert al jarenlang de promotiecampagne Nu Elektrisch!, inclusief leasepakket voor particulieren. De huidige actie met de Renault Zoe leverde zeventig e-rijders op.

In de Nederlandse automarkt voor particulieren worden jaarlijks gemiddeld 150.000 nieuwe en 1,65 miljoen tweedehandsauto’s verhandeld. Nederland kent als een van de weinige landen een auto-aanschafbelasting. Deze bpm maakt niet-elektrische auto’s extra duur. Intussen raakt de particulier verslaafd aan de jonge benzine-occasions, vaak geïmporteerd. Autoanalisten van ING waarschuwden onlangs: het Nederlandse wagenpark veroudert hierdoor en blijft vervuilend.

De ANWB lanceert de Elektrisch Rijden Monitor om te tonen hoe het Nederlandse publiek tegenover de elektrische auto staat. Elk jaar wordt de monitor ververst. Van Eenennaams taak is het om ‘leden mee te nemen in de toekomst van elektrisch rijden’. “Het publiek weet te weinig en leest bovendien tegenstrijdige berichten over elektrisch rijden. De elektrische auto heeft volgens ons de toekomst: op korte termijn de batterijauto, op lange termijn de waterstof-elektrische auto.”

De belangrijkste redenen om af te knappen zijn de hoge aankoopprijs en het beperkte rijbereik op volle batterijen.

Milieuvriendelijk

Het verhaal over elektrisch autorijden beter uitleggen, dat ziet Van Eenennaam als opdracht van de ANWB. Van het nationale consumentenpubliek blijkt 38 procent geïnteresseerd in elektrisch rijden, meldt de monitor. Het grote publiek ziet de elektrische auto vooral als een milieuvriendelijk bedoeld voertuig, niet als een aantrekkelijke of innovatieve auto. De belangrijkste redenen om af te knappen zijn de hoge aankoopprijs en het beperkte rijbereik op volle batterijen.

Tekst loopt door onder de afbeelding

Een oplaadpunt voor elektrische auto's in Utrecht. Vooral in het centrum van de grote steden is steeds minder parkeerkeus voor bestuurders met een auto die op brandstof rijdt. Door de sterke groei van elektrische en hybride auto's komen er meer parkeerplaatsen die zijn gekoppeld aan oplaadpalen.Beeld ANP

“Modellen met een groter rijbereik, die komen snel”, zegt Van Eenennaam. “De Tesla Model 3 en de Opel Ampera-E. Maar elektrisch rijden is te duur.” De monitor toont een gebruikskostenberekening: elektrisch rijden kost bij normaal privégebruik 10 procent meer per kilometer dan benzine rijden. Dat moet snel anders vinden de ANWB en Natuur & Milieu. Samen zitten zij met onder andere vereniging Rai in het Formule E-team. Het team, dat elektrisch autorijden in Nederland wil stimuleren, richt de pijlen nu op het nieuwe kabinet. Met het vorige kabinet sloten veel Formule E-teamleden de Green Deal 2016-2020. Een van de ambities: in 2020 moesten er 75.000 particulieren rijden in een elektrische aangedreven auto, nieuw en gebruikt. Ook hybrides. Een achterhaalde Green Deal, vindt Van Eenennaam. “Deze ambities zijn onhaalbaar zonder aanvullende overheidsmaatregelen”, zegt Van Hooijdonk.

Het Formule E-team bepleit aanschafsubsidies voor particulieren. Die zijn na de zakenrijders nu aan de beurt. De zakelijke rijders bestelden vooral Tesla’s en stekkerhybrides, benzine- en dieselauto’s met een stekker erbij. Die auto’s komen vanaf 2018 massaal ‘uit de lease’ op de markt. Inmiddels daalt de grootste categorie stekkersauto’s in Nederland. Tweedehands Nederlandse hybrides gaan vaak naar het buitenland.

De overheid moet meer doen dan alleen subsidiëren, vinden Van Hooijdonk en Van Eenennaam.

Plug-in

Van Hooijdonk breekt een lans voor deze omstreden plug-in-auto’s, zoals de Mitsubishi Outlander PHEV. Zakelijke rijders stonden daarmee te weinig aan de laadpaal en te veel aan de benzinepomp. Velen gebruikten de technologie te onverschillig, waardoor het autorijden erg onzuinig werd. “Maar particulieren zullen plug-ins goed laden en zuinig rijden”, stelt Van Hooijdonk. “Het zou jammer zijn als deze auto’s worden geëxporteerd. Geef particuliere kopers hierbij een laadtegoed.”

De overheid moet meer doen dan alleen subsidiëren, vinden Van Hooijdonk en Van Eenennaam. De randvoorwaarden voor elektrisch rijden moeten goed zijn, zoals de oplaadinfrastructuur. Er moeten nieuwe stevige Europese emissienormen komen voor auto’s om de doorbraak van elektrische auto’s af te dwingen, vindt Van Hooijdonk. De ANWB ziet graag dat gemeentebesturen goed nadenken over laadvoorzieningen voor mensen zonder eigen oprit.

In de ‘voorbeeldsteden’ Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam zijn geen problemen met de beschikbaarheid van laadvoorzieningen voor elektrische auto’s, schetst Van Hooijdonk. “Maar in de rest van het land is dat wel zo.” Natuur & Milieu zet in provinciesteden als Arnhem, Nijmegen, Zwolle en Amstelveen testrijders in om zo veel mogelijk mensen hun eerste elektrische rijervaring te laten hebben. “Dat is nog hard nodig.”

Van Eenennaam vertelt dat de ANWB ‘het verhaal van elektrisch rijden’ veel beter gaat presenteren. “Een elektrische auto is heel anders dan een benzineauto. Hoe leggen wij als ANWB goed uit dat een elektrische auto in aanschaf duurder is en in het gebruik juist goedkoper?”

De ANWB-monitor houdt hem bij de les bij zijn taak. Een flinke klus. “Wil je in 2030 alleen maar emissievrije auto’s verkopen, zoals het kabinet wil, dan moet er een tandje bij.”

Top-5 particuliere elektrische auto’s

De meest verkochte volledig elektrische auto’s voor particulieren, inclusief zzp’ers, tot en met november 2017:

1. Tesla Model S - 190 auto’s

2. Renault Zoe - 169 auto’s

3. Tesla Model X - 143 auto’s

4. Hyundai Ionic - 140 auto’s (elektrische versie)

5. BMW i3 - 99 auto’s

Elektrisch of hybride?

Auto’s met ‘een elektrische aandrijving’ bestaan in allerlei soorten en maten:

FEV = Full Electric Vehicle. Een gewone elektrische auto, doorgaans met elektromotoren, grote batterijen en een oplaadstekker. Dit kan ook een brandstofcelauto zijn met elektromotoren, die niet oplaadt aan de stekker, maar waterstof tankt om daarmee zelf elektriciteit te maken.

E-REV = Extended Range Electric Vehicle. Een geheel elektrisch aangedreven autotype met een eigen elektriciteitscentrale aan boord: een van tijd tot tijd stationair lopende benzinemotor. Maar er is ook een stekker voor opladen.

PHEV = Plugin Hybrid Electric Vehicle. Een diesel- of benzineauto en een elektrische auto in één. Er zijn dus verschillende motoren aanwezig: dit heet hybride aandrijving. Heeft een extra grote batterij om op te laden en om over wat grotere afstand elektrisch te rijden.

HEV = Hybrid Electric Vehicle. Een diesel- of benzineauto en een elektrische auto in één. Zonder stekker, met kleine batterij. Rijdt steeds korte stukjes elektrisch, vooral in stedelijk verkeer. De rest gaat op fossiele brandstof. Elektriciteit wordt bij het remmen opgewekt uit de energie van de rijsnelheid.

Lees ook: Rijden we straks allemaal elektrisch?