Jean-Jacques Suurmond neemt afscheid: Ik zal mijn lezers missen
Dit is mijn laatste column. Het is niet mijn keus maar de redactie vindt het na dertien jaar mooi geweest. Of willen ze mij tegen mijzelf beschermen? Opdat ik niet eindig als een oude witte man die kreunend zijn droge columns eruit perst.
Overigens is het bijzonder dat Trouw mij zo lang bij u op huisbezoek liet komen. Theologen die schrijven vanuit 'het merg van de botten van het geloof' (Luther) zijn schaars in de media. Gek eigenlijk, want de wereld is vergeven van religie.
Schrijven is eenzaam werk. Daarom vond ik tijdens lezingen de ontmoeting met u stimulerend.
Hoe beëindig je een lange serie columns? Door u, de lezer te bedanken. U citeerde ze in preken en proefschriften, plakte ze in een tijdschrift of op een site; ze werden op bruiloften en uitvaarten voorgelezen, in de klas en collegezaal afgevuurd, inspireerden symposia en kunstprojecten. Zo lieten eens vijftig theologen en kunstenaars een Amsterdamse kerk in de mist verdwijnen.
Schrijven is eenzaam werk. Daarom vond ik tijdens lezingen de ontmoeting met u stimulerend. U vertelde hoe deze stukjes u inspireren of irriteren, hoe u ze in gesprekskringen bespreekt, hoopvol in de hand van uw kind drukt, bewaart in uw partituur van de Matthäus Passion om elk jaar opnieuw te lezen. Eens bengelde iemand een uitgeknipte column voor mijn neus, hoe ik zoiets toch verzinnen kon. Een ander zei dat ze al tien jaar abonnee is van Trouw maar nog nooit mijn column had gezien. Ja, ik zal mijn lezers missen.
De goddelijke Werkelijkheid
Ik vertelde over mijn ervaringen als predikant, gestalttherapeut, coach en geestelijk verzorger. In de laatste rol ontdekte ik dat een verpleeghuis heus niet zo akelig is als wordt gedacht. Een bewijs hoezeer we gestuurd worden door beelden (vaste opvattingen) waar ik graag aan morrel. Want als er een barst in die beelden komt kan de goddelijke Werkelijkheid eruit stromen en de dorst van onze ziel lessen. Ja, soms moet het godsbeeld uit je jeugd in duizend stukken uit elkaar spatten voordat God opnieuw kan verrijzen. Ik zal blij zijn als door mijn columns de geloofsweg voor sommigen nieuwe kleur, diepte en dreiging heeft gekregen. Ze zijn in vijf bundels herdrukt.
Ik schreef over schuld en schaamte, de opwaaiende jurk van de zomer, liefde die rouwend haar adres is kwijtgeraakt, over de kerk en politiek, mijn hangende buurman in Frankrijk, ouder worden en dementie. Mijn voorlaatste stukje was een ode aan Simon Carmiggelt die mij geïnspireerd heeft met zijn bondige taal, humor en gezicht als een kreukelzone.
De hele wereld, niets uitgezonderd, is een gelijkenis van het goddelijke geheim dat erachter ligt
Eén keer heb ik een column gemist, toen ik bijkwam van een forse kankeroperatie. Tijdens mijn ontmoetingen met 'heer K.' kreeg ik van u meer post dan ooit, inclusief een boekje bestemd voor mijn sterfbed dat mij vanuit de kast onderzoekend aankijkt.
Lieve hemel, waarover heb ik niet geschreven? De hele wereld, niets uitgezonderd, is een gelijkenis van het goddelijke geheim dat erachter ligt. Wie wijs is, kan dat zien. Zelf ben ik niet zo wijs want afscheid nemen blijf ik moeilijk vinden. In mijn nieuwe boek vergelijk ik het leven met de rivier in Zeeland waar ik opgroeide. De Schelde voert onbekommerd allerlei dingen aan, van petflessen tot plezierjachten, om ze dan weer mee te nemen naar de verre horizon.
Nu - jawel nu - is het moment gekomen dat deze column van mij wegdrijft. Ik zwaai en bijt op mijn onderlip, terwijl ik hem als een stipje in het glinsterende water zie oplossen.
Het is mooi, zeer mooi geweest.
Lees ook dit interview met Jean-Jacques Suurmond. In zijn columns in deze krant toonde hij zich altijd de meester van de omkering. Hij heeft zijn lezers voorbij de vaststaande beelden willen voeren, op weg naar 'het goddelijke geheim'.