De oudste baby van Nederland, opgegraven in Nieuwegein
De oudste baby van Nederland komt uit Nieuwegein. Het 6000 jaar oude skeletje lag in de armen van de vermoedelijke moeder.
Typisch aan de graven van de Swifterbantcultuur is dat de doden met gestrekte ledematen zijn neergelegd. “Maar de jonge vrouw die we een jaar geleden vonden, hield één arm gebogen”, zegt projectleidster Helle Molthof. Naar nu blijkt was dat omdat ze een baby’tje ‘vasthoudt’. “Het was een ontroerende ontdekking.”
Modderbende
In Nieuwegein wordt een bedrijvenpark ontwikkeld en dat leverde een jaar geleden al mooie vondsten op: diverse graven, een bijzondere hanger, een maalsteen, pijlpunten, schrapers, potten en zelfs aangekoekt eten. Maandenlang ploeterde archeologe Molthof van Bureau Raap in opdracht van de gemeente met haar team in ‘een enorme modderbende’.
Die kleine botjes zijn het mooiste dat ik ooit heb opgegraven
De Swifterbanters – zo genoemd naar de eerste vindplaats in de Flevopolder – leefden steevast aan rivieren. Dat leverde drinkwater op en dieren om op te jagen, maar ook transportroutes. Gevolg is wel dat de vondsten diep in de zware klei verstopt zitten.
In een houten kist ging de klei met het skelet van de jonge vrouw naar Leiden. In een graf honderd meter verderop lagen een volwassene, een tiener en botten van een kind van ongeveer zes jaar. Zij gingen in een nog grotere bak. Fysisch antropoloog Steffen Baetsen heeft de lichamen een jaar lang ‘uitgeprepareerd’. Ofwel, laagje voor laagje blootgelegd. Molthof is dolblij met de unieke vondst van de baby. Kraakbeen vergaat snel en kinderlichaampjes gaan eerder verloren. “Daarom zijn die kleine botjes het mooiste dat ik ooit heb opgegraven.”
De eerste boeren van Nederland
Onderzoek naar isotopen in tanden en botten moet komend jaar uitwijzen of het om migranten gaat. “Grote vraag is of de Swifterbanters van elders komen of zich ter plekke van jagers en verzamelaars tot boeren hebben ontwikkeld.” Bij de opgraving vond Molthof namelijk ook een deel van een maalsteen, wat bewijst dat er al granen werden verbouwd. “De Swifterbanters zijn daarmee de eerste boeren van Nederland.”
Dit jaar gaan diverse specialisten aan de slag met bijvoorbeeld DNA- en koolstofonderzoek. Dan zal ook duidelijk worden of het om moeder en kind gaat. Molthof gaat daarna alle uitkomsten combineren. Wellicht dat Nieuwegein dan volgend jaar de vondsten voor publiek tentoon kan stellen.