‘Ik heb 25 vacatures, dat los ik op met plakbandconstructies. De kinderen betalen de rekening.’

Haar directeuren komen soms huilend een overleg binnen. Door het oplopende lerarentekort zijn ze de wanhoop nabij, zegt bestuurder Joke Middelbeek van Stichting Westelijke Tuinsteden. Haar mensen branden op en de onderwijskwaliteit neemt af. Dat doet letterlijk de deur dicht, besloot ze. In de week van 9 december blijven alle zestien basisscholen gesloten, wat betekent dat 5400 Amsterdamse leerlingen niet naar school kunnen. De onorthodoxe maatregel moet docenten ruimte geven om na te denken over een nieuwe koers.

Dat is nogal wat. Hoe groot zijn de problemen op uw scholen?

“We begonnen dit schooljaar met 13 vacatures. Op dit moment hebben we 25 vacatures op zestien basisscholen. Dat betekent dat zeshonderd leerlingen geen eigen juf of meester hebben. We lossen het op met ib’ers (intern begeleiders, red.), directeuren en invallers, maar dat zijn plakbandconstructies. We hebben een laag ziekteverzuim, maar leraren lopen te lang door en leven van vakantie naar vakantie. Het gebeurt wekelijks op een van de scholen dat er een groep naar huis wordt gestuurd. Ik draai al lang mee, maar dit heb ik nog nooit meegemaakt.”

Waarom nu deze heftige maatregel?

“Om een statement te maken. We maken ons grote zorgen over de onderwijskwaliteit voor de kinderen van nu. We hebben een goede beoordeling gekregen van de inspectie. Dat niveau willen we vasthouden, maar ik zie dat het door onze vingers glipt. De groepen worden zo groot dat leraren alleen nog maar oppassen. De kinderen betalen daar de rekening voor. Dat is de reden dat we nu opstaan. We gaan een week dicht om te onderzoeken hoe we de onderwijskwaliteit in tijden van crisis hoog kunnen houden.”

Hoe pakken jullie dat aan?

“Het onderwijs zit in een kramp. We moeten uit de overleefstand en terug naar de eigenlijke taak: leraar zijn. Adequate dingen doen voor de kinderen voor wie je verantwoordelijk voor bent. Met de leerkrachten gaan we in die week bij elkaar zitten en creatief nadenken. Bijvoorbeeld over de vraag: welke taken kunnen we overdragen? We gaan kijken naar het voortgezet onderwijs en meer vakdocenten inhuren, zoals dansers, sporters en technici. Met één roostermaker per vier scholen onderzoeken we hoe we dat in gaan vullen.”

Is er opvang voor de kinderen geregeld?

“Het gaat om 5400 leerlingen. We zullen niet iedereen kunnen opvangen, maar we zijn wel bezig met partijen om ons heen, zoals welzijn en schoolbegeleidingsdienst ABC, om een activiteitenrooster op te stellen. Er zal geen kind alleen op straat lopen omdat de ouders aan het werk zijn.”

Heeft u dit vooraf met ouders overlegd?

“Nee. Ouders hebben niet vooraf ingestemd met het plan. Als je huis in brand staat, lees je niet eerst de handleiding van het blusapparaat. Je gaat blussen. Ik heb wel toestemming gekregen van de de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad en de raad van toezicht. Laat daar geen misverstanden over bestaan.”

Hoe waren de reacties van ouders?

“Niet heel vrolijk. Maar de meeste ouders begrijpen wel dat we dit doen. Ze zien het geploeter.”

Een week de schooldeuren sluiten is een vergaande maatregel. Vreest u sancties?

“Nee. We zien dat de kwaliteit wegvloeit. In de wet staat dat je onorthodoxe maatregelen mag nemen als je je daar zorgen over maakt. Dat doen we nu.”

Moeten de kinderen de gemiste uren op een ander moment inhalen?

Ze zucht. “Sinds augustus geven we al niet goed les. Daar kraait geen haan naar en nu stelt iedereen mij deze vraag. Ook deze gemiste uren vallen onder onorthodoxe maatregelen. Nee, we gaan niet alle uren inhalen, maar we zorgen dat we binnen de lestijd blijven. Ik zou me meer zorgen maken om de vraag: krijgt mijn kind goede lessen? Volgens mij moet het aantal uren niet leidend zijn. Een school is geen kinderbewaarplaats.”

Heeft u contact gehad met minister Slob?

“Ja. Hij heeft me uitgenodigd om een plan te maken. Maar ik weet niet wat hij zelf doet als zijn huis in brand staat. Hij gaat misschien een plan maken. Zoals ik zei, ik ga blussen. Ik wil erkenning van hem dat de kinderen van nu de rekening betalen. Investeren moet nu gebeuren. Hij moet niet alleen maar dingen beloven voor de toekomst. Structureel geld na de verkiezingen? Tegen die tijd heb ik al drie scholen kunnen sluiten.”

Lees ook:Wat heeft actievoeren het onderwijs tot nu toe opgeleverd?

De leraren gaan in januari opnieuw staken. Wat leverde het actievoeren tot nu toe op? Vier vragen.