Wat zegt een top-40 van bijbelverhalen eigenlijk?
Het kindeke Jezus voor wie geen plaats was in de herberg: dat verhaal staat bovenaan op de lijst van mooiste bijbelverhalen.
Het is alweer bijna de tijd van de lijstjes. Bij de Evangelische Omroep zijn ze er vroeg mee dit jaar: woensdag maakten ze een top-40 bekend van de mooiste bijbelverhalen. Op één: de geboorte van Jezus. De maagd die zwanger werd, engelengezang bij de herders in het veld, en dan het kindeke, voor wie in de herberg geen plaats was. Op twee: het verhaal van de ark van Noach. God spaarde hem en zijn gezin als enige. De rest van de mensheid ging ten onder in een zondvloed.
Een verhaal dat in de Bijbel uit Jezus’ mond is opgetekend, dat van de barmhartige Samaritaan, komt op nummer drie. Hierin stuiten een priester en iemand uit een priesterfamilie op een gewonde man langs de kant van de weg. Ze laten hem daar liggen. Tot een vreemdeling, de Samaritaan, zich wél over de man ontfermt. “Doet u dan voortaan net zo”, zegt Jezus.
Plaatjes
Het vier-na-mooiste bijbelverhaal blijkt dat van David en Goliath – waarbij de jonge herder in naam van God vecht met een reus, en wint. En op vijf: Mozes in het mandje. Als baby werd hij door zijn moeder achtergelaten in een mandje op de rivier, en gevonden door een prinses. Duizend gelovigen en ongelovigen kregen van marktonderzoeker Motivaction online 40 bijbelverhalen voorgelegd waaruit ze konden kiezen. Naar wat deze verhalen zo geliefd maakt, is het gissen: om een motivatie voor iemands keuze is niet gevraagd.
De Haagse dominee Carel ter Linden valt wel iets op aan de lijst. “Ik zie vooral dat de overbekende verhalen bovenaan staan. Menigeen gaat alleen met Kerst naar de kerk. Logisch dat je het verhaal van Jezus’ geboorte dan onthoudt. En de ark van Noach kent men van de plaatjes – bij heel wat kinderboeken staat die op de kaft.”
Ik vind het een misser dat er niet is gevraagd naar een motivatie voor iemands keuze
‘Plaatjes’ zijn volgens Ter Linden nog een verklarende factor voor de rangorde. Bij al de eerste vijf bijbelverhalen kun je een plaatje denken, zegt hij. “Zo blijft het hangen.” Het verklaart volgens de dominee waarom een verhaal als ‘de overspelige vrouw’, waarbij Jezus een vrouw voor steniging behoedt, lager in de top-40 staat. “Beeld dat maar eens uit.”
Uit ervaring weet de dominee dat mensen bijbelverhalen om heel verschillende redenen kunnen waarderen. Daarom valt over de lijst verder ‘niks zinnigs te zeggen’. “Ik vind het een misser dat er niet is gevraagd naar een motivatie. Bij een keuze voor het verhaal van de ark van Noach, denk ik: Vindt men het een spannend verhaal? Mooi, omdat God enkelen voor de ondergang behoedde? Terwijl hij ook de hele boel heeft verzopen? Of raakt het mensen dat je uit de chaos gered kan worden?”
Christelijke hersengymnastiek
De lijst heeft daarmee iets ‘oppervlakkigs’, zegt Ter Linden. Het doet hem denken aan een oud quizprogramma van de NCRV dat de bijbelkennis van kijkers op de proef stelde. “Christelijke hersengymnastiek!” Met vragen als: ‘Noem een bijbelse stad met een ‘s’.’ Op een avond moest je een bijbelse figuur met een ‘g’ noemen, herinnert de dominee zich. ‘God!’, riep iemand. “Die jury zat daar wat bedremmeld: Of ze dat nou goed konden rekenen? ‘Maar God was toch een bijbelse figuur?’ Ik heb me doodgelachen. Hè gelukkig, dacht ik, nou zitten ze aan de grens van al die onzin. Van hele diepzinnige verhalen met een enorm voltage moet je geen spelletje maken. Nee, daarvoor zijn de verhalen me te dierbaar.”
Lees ook: Hoe predikant Carel ter Linden ook niet-gelovigen wil bereiken.
‘De verhalen moeten zo overkomen dat iedereen voelt: dit is niet van vroeger, dit is van nu.’