Direct naar artikelinhoud
Column

Homeopathie is geen onschuldige tovenarij maar eerder oplichting

Alkmaar VSM homeopathie, productie van homepatische geneesmiddelen.

'Heb je al homeopathie geprobeerd?", vraagt de crècheleidster. Mijn jongste dochter heeft last van zonnebultjes, en blijkbaar zijn daar druppels tegen. "Heeft mijn zoontje ook gebruikt, en sindsdien heeft ie nooit meer ergens last van gehad". Ze is niet de enige. Bij onze apotheek adviseren ze zonder blikken of blozen kinderhoestsiroop van VSM.

De kraamhulp vertelde dat hele volksstammen baby's al waren opgeknapt van Cinababy, een homeopathisch kalmeringsmiddel voor pasgeboren darmpjes. Bij wijze van toegift liet ze ook nog het visitekaartje van een bevriende osteopaat achter. Vroeger probeerde ik nog wel eens uit te leggen dat je van homeopathische middeltjes onmogelijk beter kunt worden, omdat de oplossing in zo'n flesje zodanig is verdund dat er geen molecuul werkzame stof te vinden is. Daarmee is een homeopathisch middeltje even geneeskrachtig als kraanwater.

Vandaar dat minister Schippers heeft besloten dat fabrikanten vanaf 1 juli niet langer mogen zeggen dat hun homeopathische oplossingen of pilletjes een geneesmiddel zijn tegen kwaal A of B. Pas als er wetenschappelijk bewijs op tafel komt, mogen zulke claims terug op de verpakking. Ik geef op een briefje dat dit niet gaat gebeuren. Zoals Ben Goldacre beschrijft in zijn fantastische boek 'Bad science': er zijn honderden studies verricht zijn homeopathie, en alleen degenen die niet deugden concludeerden dat wonderwatertjes beter werkten dan een placebo.

Toch schijnt maar liefst driekwart van de Nederlanders het spul in huis te hebben, in de stellige overtuiging dat het werkt, omdat je dat ooit aan den lijve ervaren hebt. Die ervaring kan kloppen, maar alleen omdat homeopathie bij uitstek inspeelt op het menselijke vermogen tot magisch denken. Zo is daar het placebo-effect: je neemt een medicijn, verwacht stellig dat je geneest, en dus voel je je ook beter. Homeopathie maakt ook handig gebruik van de psychologische denkfout post hoc ergo propter hoc: erna, dus erdoor. Je gaat naar de drogist voor een buisje oscillococcinum op het moment dat je je het allerberoerdst voelt. Dat je opknapt, schrijf je toe aan de homeopathische anti-griepkorrels. Maar in feite komt het doordat je sowieso langzaam beter wordt.

In meer zweefkrachtige kringen is heel wat afgemopperd op de maatregel van Schippers. De 'intelligente optimisten' van het tijdschrift Ode vinden: als zoveel mensen geholpen zijn met homeopathie moeten ze voor zo'n middel kunnen kiezen.

Hebben mensen bij ziekte recht op een beetje tovenarij, als ze zich daardoor beter voelen? Misschien. Als moeder tover ik heel wat af met anti-pijnpleisters en bodylotion die figureert als magische 'anti-koortszalf'. Het verschil tussen mijn huis-, tuin- en keukenkwakzalverij en fabrikanten van homeopathische middelen is dat ik geen miljoenen verdien met het voorliegen van mensen over de werkzaamheid van mijn producten. Daarmee overschrijden VSM en kornuiten de grens tussen gezonde tovenarij en oplichting. En het is heel goed dat daar nu een einde aan komt.

In de zomer verschijnt Asha ten Broeke tijdelijk op maandag.