Direct naar artikelinhoud
Reportage

Nieuwjaarsduik? Echte bikkels zwemmen duizend meter

Als het Fergil Hesterman ligt, wordt ijszwemmen groot in NederlandBeeld AFP

Wie denkt dat hij een held is na een Nieuwjaarsduik, moet zich eens in ijszwemmen verdiepen.

Je hebt twee groepen mensen, zegt Fergil Hesterman terwijl via een houten ladder uit de Amstel stapt. Die is op dit moment 4,5 graden. “Sommigen zeggen: dit is fucking koud. Anderen vinden: lekker fris! Ik behoor tot de laatste categorie.” Maar na een afstand van 1000 meter die hij heeft afgelegd in 15.29 minuten, is hij nu wel aan een warme handdoek toe.

De fietsers op de Amsterdamse Berlage brug kijken deze zaterdag vreemd op als zij in hun vaart doelloos over het water turen. Hun blik blijft hangen. Daar beneden liggen gele boeien in het water, en verrek: er wordt nog gezwommen ook. Ze zien de allereerste Amstel Ice Swim met wedstrijden op vijf afstanden: de 1000 meter vrije slag is de langste beproeving, 50 meter de kortste.

Mannen en vrouwen zwemmen in deze nieuwe sport gezamenlijk in open water dat niet ‘warmer’ mag zijn dan 5 graden Celsius. De zwemmers mogen geen beschermende kleding dragen en zich ook niet insmeren met vet. In een gewone zwembroek of een badpak stappen de internationale deelnemers stoïcijns van de steiger de Amstel in, alsof het de kade van Caribisch Willemstad is. “Het is niet zozeer de kou waartegen je moet vechten”, legt Hesterman uit. “Het is vooral de paniek die door kou kan ontstaan. Je moet niet schrikken van je eerste gevoel, maar gaan bewegen.”

Voor zijn koude zwemwedstrijd eet hij vooral brood en bananen

Olympisch

Als het aan hem ligt wordt ijszwemmen groot in Nederland, en Hesterman droomt zelfs van een Olympische toelating. Ram Barkai richtte in 2009 met vier anderen nota bene in zonnig Zuid-Afrika de International Ice Swimming Association (IISA) op met als doel overal ter wereld in ijswater wedstrijden te houden. Aanvankelijk ging het om de Ice Mile, maar al snel ontstonden de varianten die in de Amstel worden afgelegd. Op het Wereldkampioenschap IJszwemmen in 2017 deden vier Nederlandse deelnemer mee. Hesterman zwom daar de tweede tijd van de wereld.

Vanwege die prestatie heeft hij met anderen daarom dit najaar de Nederlandse IJszwembond opgericht, gelieerd aan de IISA, die na deze start in de Amstel op 14 januari de Open Friese Kampioenschappen IJszwemmen organiseert, en de week erna de Nederlandse Kampioenschappen in het IJsselmeer bij Volendam. Hij hoopt op véél zwemmers, zodat de sport kan groeien.

Voor de liefhebbers staan er zelfs twee mobiele hottubs klaar.

Zelf is hij overgestapt naar deze tak van sport na een blessure. “Ik ben opgeroeid in een gezin van zwemmers, dus ik had niet veel keus”, zegt hij lachend. Maar toen hij in 2015 een hersenschudding had, moest hij minderen met zijn afstanden in (warm) open water. “Ik zat thuis te bedenken wat een nieuwe uitdaging kon zijn, en toen besefte ik dat ik als zwemmer altijd heel goed tegen kou kon. Dat zou een nieuw doel kunnen zijn.” Na de zomer is hij daarom buiten blijven zwemmen, op weliswaar wat kortere afstanden, maar in steeds lagere temperaturen. “Iedereen kan het. Het is gewoon een kwestie van gewenning.”

Voor zijn koude zwemwedstrijd eet hij vooral brood en bananen, en net vóór de start doet hij er alles aan om zijn hartslag laag te houden, waardoor het bloed langzaam stroomt en de koude zich langzaam verplaatst. Eenmaal in het water blijft hij door zijn beweging warm, zegt hij, al grijpt hij weer eenmaal op de steiger snel naar een warme kop thee. Voor de liefhebbers staan er zelfs twee mobiele hottubs klaar.

Als iedereen zijn badjas weer aanheeft, blijft hoog in de toren van de Berlageburg de beschermgeest Genius in haar blootje achter. Maar de stedemaagd van Amsterdam heeft het nooit koud.