In Jemen voltrekt zich 's werelds grootste humanitaire ramp

De grootste humanitaire ramp in de wereld voltrekt zich volgens de Verenigde Naties momenteel in Jemen. Door de Saudische interventie en de burgeroorlog zijn al meer dan tienduizend burgers omgekomen. Maar de wapens veroorzaken meer dan alleen een gewelddadige dood: ze leiden ook tot hongersnood, drie miljoen ontheemden, wanorde en cholera. Zeventien miljoen mensen (zo'n 60 procent van de bevolking) zijn afhankelijk van voedselhulp, en meer dan een 320.000 mensen zijn besmet met cholera, van wie er inmiddels zo'n 1800 zijn omgekomen.

In Jemen is het al sinds 2011 onrustig, maar de grote omwenteling begon in 2014 toen de Houthi-rebellen samen met strijders die loyaal zijn aan voormalig president Ali Abdullah Saleh in hoofdstad Sanaa de macht grepen. Zij brachten de internationaal erkende regering van president Abed Rabbo Mansour Hadi ten val, zij het tijdelijk. De Saudiërs en een aantal andere Golfstaten, waaronder de Emiraten en Qatar, schoten een half jaar later de regering van Hadi militair te hulp. De Houthi's en hun bondgenoten namen grote delen van Noord-Jemen in bezit, de regering van Hadi hield de controle over het centrale en zuidelijke deel van het land. Sindsdien is Jemen verdeeld gebleven.

Vooral het militaire ingrijpen door Saudi-Arabië heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de malaise. Niet alleen bombarderen de Saudiërs - met diplomatieke en militaire steun van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk - lukraak gebieden in Jemen, ook zijn zij verantwoordelijk voor het afknijpen van de burgerbevolking. De Saudiërs hebben Jemen compleet van de buitenwereld afgesloten. Veel vliegvelden zijn gebombardeerd en er is een maritieme blokkade van kracht.

(De tekst loopt door onder de afbeelding)

Jemen importeert negentig procent van zijn hoofdvoedsel uit het buitenland, waarvan zo'n tachtig procent binnenkomt via de haven van Hodeidah. De Saudische coalitie heeft die geblokkeerd, waardoor de burgerbevolking in de knel komt. De Saudiërs zeggen dat de blokkade nodig is om te voorkomen dat de Houthi's wapens importeren uit Iran. Maar in wezen passen de Saudiërs een oude militaire truc toe: door de burgers te straffen voor de daden van de Houthi's hopen zij dat de mensen de Houthi's gaan beschouwen als de oorzaak van hun leed en zich tegen hen keren.

Maar de Saudiërs bereiken vooralsnog niets. Sterker, de Houthi-rebellen begeven zich inmiddels op Saudisch grondgebied. De Houthi's trekken vaak de grens met Saudi-Arabië over en maken daarbij veel doden onder grenswachten en nemen oorlogsbuit mee terug naar Jemen.

De wanorde in Jemen heeft ook een ander probleem vergroot: terrorisme. In alle chaos die de burgeroorlog en de interventie teweegbrachten winnen Al-Qaida en Islamitische Staat terrein. Al-Qaida groeit al sinds 2011, toen de onrust in het land begon, maar breidde in ongekend tempo uit nadat het conflict oplaaide en het centrale gezag compleet instortte.

Tot een paar jaar geleden had Al-Qaida slechts een paar dorpen in de bergen van Oost-Jemen in handen, maar sinds 2015 verovert de beweging ook complete steden, waaronder de provinciehoofdstad Mukalla. De beweging bestuurde de stad een heel jaar, totdat zij door de Emirati's en Amerikanen werd verjaagd. De groepering is echter verre van verslagen.

Na drie jaar oorlog geloven alle partijen nog in de complete overwinning. De enige groepering die het vertrouwen lijkt te hebben verloren op de goede afloop is de bevolking.

Dagelijks 5000 besmettingen

Nergens in de wereld is er zo'n grote uitbraak van cholera als in Jemen. Het eerste cholerageval werd gemeld in april, nu lopen elke dag zo'n 5000 mensen de uiterst besmettelijke ziekte op. De bacteriële infectie kan zonder behandeling al binnen een paar uur fataal zijn.

De zwaarst getroffen gebieden zijn Noord-Jemen en het kustgebied ten oosten van Aden. De epidemie is het gevolg van slechte sanitaire voorzieningen en vervuild drinkwater, twee factoren die het directe gevolg zijn van de burgeroorlog en de Saudische interventie.