Direct naar artikelinhoud

EU dreigt Londen met schrappen overgangsperiode na Brexit

EU-brexitonderhandelaar Michel Barnier heeft 'aanzienlijke onenigheid' met zijn Britse collega's.Beeld EPA

De vertrouwenscrisis tussen Brussel en Londen over de voorwaarden voor het Britse vertrek uit de Europese Unie heeft nieuwe diepten bereikt. Afgelopen week was er een onderhandelingsronde in Brussel, maar daarbij zijn eerder stappen achteruit dan vooruit gezet. 

Hoofdonderhandelaar namens de EU, de Fransman Michel Barnier, waarschuwde zelfs dat de beoogde overgangsperiode na de brexit-datum van 29 maart volgend jaar van de baan is als Londen moeilijk blijft doen over de EU-voorwaarden daarvoor. Barnier sprak van 'aanzienlijke onenigheid' over die overgangsperiode, die zou moeten duren tot en met 31 december 2020. "De overgangsperiode is geen gegeven. Eerlijk gezegd ben ik verbaasd over deze onenigheid. De standpunten van de EU zijn logisch."

Ook kwesties uit de eerste onderhandelingsfase van vorig jaar zijn nog steeds onderwerp van conflict

Meer tijd

De Britse regering heeft vorig jaar september zelf om zo'n overbrugging gevraagd, om burgers en bedrijven meer tijd te geven voor de grote veranderingen die de Brexit met zich meebrengt. De 27 andere EU-landen hebben daarmee ingestemd, maar wel met de voorwaarde dat alle rechten en plichten die bij het EU-lidmaatschap horen, voor die hele periode blijven gelden. Dat betekent dat het Verenigd Koninkrijk al die tijd bij de interne EU-markt en dus ook de douane-unie blijft aangesloten.

Het grote verschil is dat het VK tijdens die 'implementatieperiode' (zoals de Britten het zelf liever noemen) geen enkele invloed meer heeft op de besluitvorming in Brussel, direct gevolg van het opzeggen van hun lidmaatschap.

Londen heeft het daar moeilijk mee. Zo willen de Britten onderscheid maken tussen de EU-burgers die zich tijdens de overgangsperiode in het VK vestigen en de EU-burgers die er al langer wonen. Die eersten zouden minder aanspraak mogen maken op bepaalde rechten: zij weten immers bij hun verhuizing al dat hun nieuwe vestigingsland geen EU-lid meer is.

Dat is voor de EU-27 onaanvaardbaar. "Dit is een belangrijke kwestie voor ons, en ook voor het Europees Parlement", zei Barnier, nog eens in herinnering roepend dat dit parlement straks ook een doorslaggevende stem heeft bij het goedkeuren van alle brexit-overeenkomsten.

Graniet

Ook heeft de Britse regering verwarring gezaaid over het respecteren van de douane-unie tijdens de overgangsperiode, eveneens een in graniet gehouwen voorwaarde van de EU. In een op sociale media veel gedeeld fragment uit een BBC-interview zei staatssecretaris Greg Hands (internationale handel) deze week dat die douane-unie nog onderwerp zal zijn van onderhandelingen met Brussel.

Hij wilde echter niet zeggen wat de inzet van zijn regering zal zijn in die onderhandelingen: wel of geen douane-unie tijdens de overgangstijd. 'Heeft u eigenlijk enig idee waarover u praat?', vroeg een tot wanhoop gedreven BBC-interviewer Andrew Neil. 'Jawel, ik ben staatssecretaris voor handel', antwoordde Hands. Neil: 'Dat is wat me zorgen baart. Dit is uw terrein. En u kunt niets eens antwoord geven op een simpele vraag'.

En dan gaat die onzekerheid alleen nog maar over de overgangsperiode. Over de handelsbetrekkingen in de jaren daarna, als het VK écht los staat van de EU, heeft Londen nog geen enkel formeel standpunt ingenomen. Tijdens hun EU-top in maart willen de 27 regeringsleiders de eerste onderhandelingsrichtlijnen daarvoor vastleggen. Maar dat kan alleen als ze weten welk handelsmodel de Britten wensen. Ook deze week kwam daarover geen duidelijkheid.

Om het nog erger te maken, zijn ook kwesties uit de eerste onderhandelingsfase van vorig jaar nog steeds onderwerp van conflict. Bovenaan staat de kwestie-Ierland. De Brexit heeft immers grote gevolgen voor de handels- en andere betrekkingen tussen Noord-Ierland en EU-lid Ierland. "Het is belangrijk de waarheid te vertellen", zei Barnier. "Een Britse beslissing om de interne markt en de douane-unie te verlaten, maakt grenscontroles onvermijdelijk."

Aan de Britten nog steeds de taak om hiervoor een oplossing te bedenken, want die grenscontroles zijn wat de EU betreft uitgesloten.  

Lees meer op Trouw over Brexit