Amerikaanse overheid stevent af op recordtekorten
Voor de tweede keer in drie weken gingen de Amerikaanse overheidsdiensten even op slot.
De meeste Amerikanen zullen er weinig van gemerkt hebben. Terwijl zij lagen te slapen ontspoorde in de nacht van donderdag op vrijdag een debat over de begroting in de Senaat, waardoor een ‘shutdown’ onvermijdelijk was. Voordat zij wakker werden was het probleem alweer opgelost, nadat het Congres alsnog instemde met een begroting voor de komende twee jaar.
Door het akkoord heeft de Amerikaanse overheid weer geld om de salarissen van ambtenaren te betalen, en kon iedereen gewoon aan het werk. Kort na middernacht was juist aangekondigd dat alle niet-essentiële overheidsdiensten gisteren dicht zouden blijven.
Aanleiding voor de ‘shutdown’ was een urenlange vertraging door de Republikeinse senator Rand Paul tijdens de stemming over de nieuwe begroting. Paul verzet zich tegen de begroting vanwege de vele extra uitgaven die erin zijn opgenomen. In combinatie met de recent aangenomen forse belastingverlagingen die president Trump door het Congres kreeg, leidt dat steeds grotere overheidstekorten.
Volgend jaar zou de overheid al 1.200 miljard dollar moeten lenen om de gaten in de begroting te dichten
Meer naar defensie
Voor de Republikeinen was het belangrijkste punt om fors meer geld te krijgen voor defensie. Daar wordt de komende twee jaar – de duur van de nieuwe begrotingswet – zo’n 160 miljard dollar extra voor uitgetrokken. Daarvoor moesten wel eerst de bestaande uitgavenplafonds geschrapt. Die plafonds waren juist ingesteld om te voorkomen dat de tekorten alsmaar verder zouden stijgen.
De Republikeinen hebben weliswaar een meerderheid in de Senaat, maar die is onvoldoende om wetten erdoor te krijgen. Om steun te krijgen van de Democraten, krijgen ook zij deels hun zin via extra uitgaven aan infrastructuur en de strijd tegen het toenemende drugsgebruik in de VS. Beide partijen ijverden bovendien voor tientallen miljarden extra voor door orkanen getroffen staten als Texas en Florida en voor Puerto Rico.
Al die extra wensen leiden tot begrotingstekorten van meer dan 1.000 miljard dollar in de nabije toekomst, zo rekende het onafhankelijk comité voor verantwoordelijke overheidsbegrotingen al voor. Volgend jaar zou de overheid zelfs al 1.200 miljard dollar moeten lenen om de gaten in de begroting te dichten – een niveau vergelijkbaar met dat tijdens de financiële crisis, toen de overheid honderden miljarden uittrok om de bancaire sector overeind te houden.
Senator Paul wist zijn partij te tarten tijdens het debat, door te verwijzen naar de Republikeinse houding ten opzichte van tekorten tijdens het presidentschap van Barack Obama. “Als je tegen de tekorten van Obama was, en nu vóór Republikeinse tekorten, is dat dan niet de definitie van hypocrisie?”, schreef hij retorisch op Twitter.
Maar Paul heeft weinig sympathie in zijn eigen partij. Hij stemde voor de belastingverlagingen van Trump, die gezamenlijk zo’n 1.500 miljard dollar kosten, waardoor het nu wel erg makkelijk is om paniek te zaaien over de overheidsschuld, aldus zijn tegenstanders. Toen het eenmaal op een stemming aankwam werd de wet met 71 voorstemmers en slechts 28 tegenstemmers alsnog gemakkelijk aangenomen. In de vroege ochtend van vrijdag stemde ook het Huis van Afgevaardigden vóór: 240-186. Vooral de linkse Democraten en de rechtse Republikeinen verzetten zich tegen de wet.
Nieuwe records
Met de nieuwe begroting en de belastingverlaging zitten de Verenigde Staten op koers voor zowel recordtekorten als een record aan overheidsschuld. De tekorten lopen op tot boven de 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp), de overheidsschuld groeit van een kleine 80 procent van het bbp richting 100 procent of meer. Daarmee beweegt de VS naar de hoogste schuldratio die het land heeft gehad sinds de Tweede Wereldoorlog.
Dat is, in een tijd waarin de economie behoorlijk groeit en de rente ook nog altijd zeer laag is, een ongewoon fenomeen. Volgens het Britse tijdschrift The Economist is zelfs sprake van een ongekend experiment, waarbij de Verenigde Staten bij een goed draaiende economie nog eens flink op het gas trapt. The Economist verwijst naar de recente onrust op de aandelenmarkten: beleggers maken zich zorgen over een stijgende inflatie als gevolg van een oververhitte economie, en in het kielzog daarvan een snelle stijging van de rente. Extra brandstof is het minste wat de Amerikaanse economie dan nodig heeft.
Lees ook het verslag van de vorige 'shutdown': Wegens geruzie gesloten: de Amerikaanse overheid