Mantelzorg? We hebben de zorg net ontmanteld

Alle broers en zussen waren er, het was niet ongezellig, wel onwerkelijk. Nadat mijn moeder aan het eind van de zomer al was opgenomen in een verpleeghuis, is mijn vader nu in hetzelfde complex gaan wonen en dus moest het ouderlijk huis - ons ouderlijk huis - leeggehaald worden.

Het was alsof we veertig jaar familiegeschiedenis oprolden, en dat konden we alleen maar doen door wreed te zijn tegen de dingen die we vanuit alle kamers hadden verzameld - ze moesten bijna allemaal weg.

Maar de mensen zijn er nog.

Welke mantel?

De laatste keer dat ik mijn moeder bezocht, wist ze direct wie ik was. Haar oudste broer. Het was een koude zaterdagmiddag, er woei een akelige wind, maar toch stelde ik voor even naar buiten te gaan, een wandelingetje te maken. Dat vond ze goed. Zeven minuten later waren we weer terug - ze liet zich zonder protest meevoeren naar de gesloten afdeling van het tehuis waar ze nooit van haar leven naar toe had gewild. In de huiskamer werd ze direct aangesproken door een medebewoonster.

"Ik ga niet," zei die. "Ik ben veel te bang."

"Ja," antwoordde mijn moeder. "We zijn met de auto gekomen, dus dat ging prima."

De vrouwen knikten elkaar vriendelijk toe.

Ik bleef nog een half uurtje, en toen ging ik weer: een familielid dat op bezoek was geweest. Een paar maanden geleden, toen ze nog thuis woonde, zou ik misschien mantelzorger hebben geheten. Een raar woord - welke mantel, hoezo? - en een titel waar ik geen recht op had; sommige van mijn broers en zussen deden veel meer dan ik, en de echte mantelzorger was mijn vader.

Op bezoek

Hij woont na een korte onderbreking dus weer bij mijn moeder in de buurt, ze zijn slechts drie deuren en een gang van elkaar verwijderd. Maar ze leven in verschillende werelden. Zij weet niet hoe dichtbij hij is; voor haar is alles en iedereen even dichtbij als veraf. Hij gaat elke dag naar haar toe, maar is dan toch ook 'op bezoek', niet thuis. Dat is een vreemde gewaarwording, na al die jaren dat hij voor haar heeft gezorgd, jaren waarin elke dag en ook menige nacht in het teken stond van haar.

Soms was hij de wanhoop nabij, soms wist hij niet meer wat hij met haar aan moest, maar hij gaf nooit op. Tot het niet meer ging. Nu schijnt hij 's nachts soms door de gang te dwalen, op zoek naar zijn vrouw.

Weinigen weten wat hij de afgelopen jaren allemaal wel niet gedaan heeft. Maar als iemand me vraagt wat mantelzorg betekent, dan denk ik niet aan dat rare woord, dan denk ik aan hem.

Het Trouw Kerstconcert werd op zondag 25 december om 13:20 door Omroep Max uitgezonden op NPO1 en is hier terug te kijken.