De tuinvogeltelling: 'Ja, ja, ja! Een vink, in de boom!'
Er hupt een merel door de tuin van Niels Jeurink (52) uit Kampen. Eerder die ochtend zag hij nog een Vlaamse gaai, maar op zijn turflijstje voor de Nationale Tuinvogeltelling komen ze niet. Zijn half uurtje tellen is nog niet begonnen.
Tijdens de Nationale Tuinvogeltelling, een initiatief van de Vogelbescherming dat dit jaar 15 jaar bestaat, tellen tienduizenden mensen een half uurtje de vogels in hun tuin. Het weekend staat vast, het tijdstip maakt niet uit. Jeurink, ecoloog bij een adviesbureau en groot natuurliefhebber, doet al mee sinds de telling bestaat.
Jeurinks vrouw Yvonne (51) stationeert zich met een kop thee voor het raam bij de achtertuin, de heer des huizes houdt de voortuin in de gaten. Dochter Birgit (15) zit op de bank en houdt haar ogen liever op haar laptop gericht. Dertig minuten op de klok, tellen maar.
Als er iets bijzonders in de buurt zit, zoals een broedende zeearend, ga ik zeker wel even kijken
Sinds 1995 woont het gezin in Kampen. Nu 12 jaar in dit huis, vrijstaand in een buitenwijk. Het vorige huis had ook een tuin, daar kwamen veel meer vogels. In de huidige tuin valt het wat tegen, al doet Jeurink zijn best de tuin zo vogelvriendelijk te maken. “We hebben zo min mogelijk verharding en we laten strooisel– blaadjes bijvoorbeeld – gewoon liggen.” Dat trekt insecten aan, waar vogels dan weer op afkomen. Ook gebruikt Jeurink geen gif en staat er een vlinderstruik om vlinders aan te trekken en een klimop voor de insecten.
Soms gaat Jeurink op een stoeltje in de tuin zitten om gewoon even te kijken. “Naar de kikkertjes of waterkevertjes, er gebeurt altijd wel wat.” Behalve vanmiddag. Er is werkelijk geen vogel te zien. Nog twintig minuten. "Anders neem ik gewoon die merel mee, en die roodborst van vanochtend.” Vrouw Yvonne: “En zo wordt de wetenschap belazerd.”
Echt wetenschappelijk is de tuinvogeltelling niet, daarvoor is de data te gevoelig voor fouten en onevenredig verspreid over het land. Toch is het niet alleen ter vermaak: de telling geeft een grof beeld van de verspreiding van verschillende soorten vogels over Nederland. Doordat deelnemers aanvullende vragen kunnen beantwoorden over hun tuin valt er iets te zeggen over het effect van bijvoeren of de inrichting van de tuin op de vogelpopulatie.
Lees verder na onderstaande foto.
Waarom Jeurink elk jaar meedoet? Gewoon, omdat het leuk en laagdrempelig is. Een echte vogelaar is hij niet. "Maar als er iets bijzonders in de buurt zit, zoals een broedende zeearend, ga ik zeker wel even kijken. Hoe het komt dat er, ondanks de vogelvriendelijke tuin, geen vogels zitten is niet te zeggen. Al zijn er wel wat buren met een kat, en denkt Jeurink dat daar misschien wat vetbollen in de tuin hangen die de vogels lokken. Zelf voert hij alleen bij als het heel streng vriest. Niet dat er nooit iets te zien is. In de zomer willen er nog weleens ransuilen in de boom zitten, bij het vijvertje zat eens een waterral. “Dat geef ik dan wel door ja.”
Dan landen er twee kauwen op het dak bij de buren. “Ja, ja, ja!” roept de vrouw des huizes, als een van de kauwen naar het dak van het schuurtje in hun tuin hupt. Even later roept ook meneer Jeurink: “Ja! Een vink! In de boom!” Hij pakt zijn verrekijker om zijn waarneming te bevestigen en inderdaad: een vinkenvrouwtje. “Een roodborstje!” roept dochter Birgit vanaf de bank. De teller staat op drie.
Tijdens eerdere tellingen stond de teller weleens op nul. “Dan telden we nog wel een kwartiertje extra, of probeerden we het later in het weekend opnieuw”, geeft Yvonne toe. Een beetje vals spelen dus. Met de magere oogst van vandaag ook? Nee, niet met een journalist erbij. Jeurink zet zijn leesbril op, pakt zijn tablet en houdt het het toch maar bij de juiste cijfers: een kauw, een vink en een roodborst.
De Nationale Tuinvogeltelling duurt nog tot en met 28 januari. Ook meedoen? Kijk op tuinvogeltelling.nl
Lees ook Jelle's Weekdier van deze week: Wat is de voor tuinvogels ideale tuin?