Kan de Nam de aardbevingsschade vergoeden? En zo nee, wat doet Shell dan?
Heeft de Nam genoeg geld om aardbevingsschade in Groningen in de toekomst te vergoeden?
Als dat niet zo is, is Shell als mede-eigenaar van de Nam dan verplicht om zijn dochterbedrijf van de benodigde middelen te voorzien? En als Shell dat niet verplicht is, komt het concern dan toch over de brug?
De Nam had eind 2016 495 miljoen euro opzijgezet om aardbevingsschades te vergoeden. Het is de vraag of dat voldoende is.
Die vragen verhitten de gemoederen nadat Trouw zaterdag berichtte dat Shell mogelijk niet meer aansprakelijk is voor schikkingen en overeenkomsten die dochter Nam na begin juni 2017 heeft gesloten of zal sluiten. De berichtgeving leidde tot commotie. Tweede Kamerleden uitten forse kritiek op Shell en vroegen minister Wiebes om opheldering. Op Twitter waren er oproepen de pompen van Shell en Exxon, de andere eigenaar van de Nam, te mijden.
Broek ophouden
Volgens de Nam is zijn financiële positie ‘robuust’ en beschikt het over ‘een sterke balans’: “Nam is solvabel en zal zelf adequate financiële buffers aanhouden.” De Nam wil zijn eigen broek ophouden.
Maar kan het dat? De Nam heeft nauwelijks financiële reserves: de verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen bedroeg eind 2016 4 procent. Verder had de Nam toen 495 miljoen euro opzijgezet om bevingschades te vergoeden. Het is de vraag of dat voldoende is, gezien de grote hoeveelheid claims die er liggen en kunnen komen. Waarschijnlijk zijn daar vele miljarden mee gemoeid. Bovendien moet de Nam de gaswinning uit het Groningenveld beperken en waarschijnlijk aan inkomsten inboeten.
Marjan van Loon, directeur van Shell Nederland, zei zaterdag ook dat de financiële positie van de Nam ‘robuust’ is en dat de betrokken partijen (Nam, Shell, Exxon, red.) ‘hun best doen om dat zo te houden’. De Nam en de staat voeren momenteel overleg over de afhandeling van schades. Alle betrokkenen zijn het er volgens Shell over eens dat Groningers de schade vergoed krijgen. De kosten daarvan, memoreerde Shell, vallen onder de winningskosten. 64 procent daarvan komt voor rekening van de staat. Volgens Shell is het staatsaandeel in de gaswinsten bijna 90 procent.
2 juni 2017
Als de Nam geld tekort zou komen, moet Shell dan bij bijspringen? Nee, zeiden diverse deskundigen zaterdag in Trouw, dat hoeft Shell sinds 2 juni 2017 niet meer. Op die dag publiceerde de Nam zijn eerste jaarverslag. Sinds die dag kunnen leveranciers en klanten van de Nam dus zien hoe het bedrijf er financieel bijstaat. Volgens Shell was een aansprakelijkheidsverklaring van het moederbedrijf (de verzekering dat Shell bijspringt als de Nam leveranciers niet zou kunnen betalen) daardoor overbodig.
Volgens de deskundigen die Trouw raadpleegde, is Shell daardoor ook niet meer aansprakelijk voor schulden van de Nam die het gevolg zijn van rechtshandelingen, zoals schikkingen en overeenkomsten over de vergoeding van aardbevingsschade, die na de tweede juni hebben plaatsgevonden. Die uitleg is overigens niet onomstreden. Shell kan zich er niet in vinden.
Verantwoordelijkheid
Als Shell juridisch niet verplicht is om bij te springen, kan Shell dat nog vrijwillig doen. Van Loon zei dat de financieel betrokken partijen ‘hun verantwoordelijkheid zullen nemen, ook in de toekomst’. Op de vraag of Shell ook over de brug komt als het om grote bedragen gaat, zei zij dat het niet veel zin heeft om nu te speculeren over de hoogte van de bedragen.
Lees ook: Shell zet de Nam op afstand. Wie draait er straks op voor de schade in Groningen?