Groningers blijven nog vriendelijk tegen Wiebes: 'Maar niet te lang'
Verlaag de Groninger gasproductie nog verder, stelde de Nederlandse Aardoliemaatschappij woensdag voor aan minister Wiebes. Die hakte daar niet direct een knoop over door. Hij was in Groningen om te spreken met mensen die de beving van maandag aan den lijve ondervonden. Zij geven hem het voordeel van de twijfel. Voor nu.
‘s Ochtends
De sfeer is ontspannen in Middelstum. In de hal van de gereformeerde basisschool Klim-op zijn zo’n zestig mensen samengekomen. Her en der worden nog nieuwjaarswensen uitgewisseld. Net op tijd, zeggen sommigen erbij.
Dat laatste kan ook slaan op de gelegenheid waarvoor de Middelstummers hier zijn. Op de eerste schooldag na de kerstvakantie vond zo’n tien kilometer verderop een aardbeving plaats. Maar deze school is verbouwd en verstevigd en geldt nu als aardbevingsbestendig, als eerste van ruim honderd schoolgebouwen in het aardbevingsgebied. Vandaag wordt het gebouw officieel geopend.
“Ik was hier maandag”, vertelt directeur Aafke Havinga. “In het dorp was de beving te voelen, maar hier binnen niet. Je kunt natuurlijk niet weten of dat komt door de verstevigde bouw. Maar het voelt wel veilig en fijn. Die versteviging kostte veel geld en je had nog kunnen twijfelen over de noodzaak. Maar na maandag niet meer.”
“Er is ellende, ja. Als je zo’n aardbeving niet zelf gevoeld hebt, snap je niet hoe ingrijpend dat is”
Het is een en al positiviteit, deze ochtend in Middelstum. Hans Alders, de Nationaal Coördinator Groningen, is er ook en hij spreekt van het ‘omzetten van bedreigingen in kansen’. “Als alle 102 scholen klaar zijn, heeft dit gebied het modernste scholenbestand van heel Nederland.” Wethouder Bé Schollema van de gemeente Loppersum zegt nog even te hebben geaarzeld of dit feestje wel gepast was zo vlak na de aardbeving van maandag. Juist wel, dacht hij al snel, juist nu.
Aan het slot van zijn toespraakje heeft hij het over de flexibiliteit van de kinderen: laten volwassenen daar een voorbeeld nemen. Ter toelichting vertelt hij achteraf over een jongetje dat door de verbouwing naar een andere school moest. “Hij moest huilen, omdat ‘ie al z’n hele leven naar die school ging. Maar drie minuten nadat hij dat verteld had, zag ik ‘em al plezier maken op de speeltoestellen van zijn nieuwe school.”
Is dat niet een beetje een simpele boodschap aan de Groningers? Schollema vindt van niet. “Er is ellende, ja. Als je zo’n aardbeving niet zelf gevoeld hebt, snap je niet hoe ingrijpend dat is”, zegt hij. “Maar we kúnnen het oplossen, dat zie je aan deze school. Daar is heel veel geld voor nodig en daarvoor hebben we de Nam en het Rijk nodig. Maar het kan.”
Tekst loopt door onder de afbeelding
De kinderen van de Klim-op sluiten het feestje af met een circusact. Kleine acrobatische toeren die ze uitvoeren met gezichtjes die stralen van trots en plezier.
‘s Middags
“Als het mij was overkomen, zou ik misschien iets minder kalm zijn geweest dan deze meneer”, zegt minister Eric Wiebes (Economische Zaken) vlak nadat hij een boer in Zeerijp heeft bezocht die vlakbij het epicentrum woont van de aardbeving van afgelopen maandag. “Ach, nou ja”, zegt die boer, Bert-Jan Huizing, nuchter. “Ik heb deze keer geluk gehad. Voor mij was de schrik groter dan de schade.”
We houden het nu vriendelijk. Maar niet al te lang meer. Want de gort ís een keer gaar.
Wiebes bezocht woensdag Zeerijp om onder meer met de burgemeester van de gemeente Loppersum en bewoners te spreken. Bij het dorpshuis werd hij opgewacht door enkele tientallen dorpelingen - en door een macht aan pers. De sfeer is wat gelaten, de verwachtingen zijn niet hooggespannen. “Er moet iets gebeuren, ja”, zegt Martin Datema, met naast zich een spandoek waarop hij heeft geschreven: ‘Maak geen grotere ramp, doe het beter dan Kamp’. “Maar ik snap ook wel dat Wiebes niet in z’n eentje de beslissingen neemt.”
En ja, de minister is nog maar net begonnen. Datema wil hem wel een kans geven. “Dus we houden het nu vriendelijk. Maar niet al te lang meer. Want de gort ís een keer gaar.”
Nee, dit ene bezoek zal niet beslissend zijn, weet ook Ingrid Verbeek. “Ik hoop dat de minister meekrijgt dat de mensen hier aan het eind van hun Latijn zijn. Er heerst echt angst - en dat was tot nu toe niet zo. En mensen zijn kwaad.”
Wanneer voor haar het bezoek geslaagd is? “Als Wiebes na afloop het signaal geeft dat er vanaf morgen substantieel minder gas gewonnen wordt”, zegt Verbeek. “Met als tweede stap: een deltaplan voor Groningen. Daarover moeten de Groningers zelf iets te zeggen hebben. Want dat gevoel hebben we nu niet. Groningen is niet meer van ons.”
En dat nieuwe, stevige schoolgebouw tien kilometer verderop, is dat geen teken dat er nu echt iets gebeurt? “Het is too little too late, dat is de kern van het hele verhaal”, zegt Verbeek. “Er is veel meer nodig.”
Zo ver komt het nu nog niet. “Vóór al het andere”, zegt Wiebes op het erf van boer Huizing, “moet nu de schadeafhandeling vlotgetrokken worden.” Over het schadeprotocol dat daarvoor nodig is, wordt al tijden gesteggeld, tot nu toe tevergeefs. Wiebes: “Dat kan niet. Dat mensen schade hebben en dan ook nog eens eindeloos moeten wachten op de afhandeling, dat kunnen we als land niet maken.” Hij wil dat protocol binnen een paar weken geregeld hebben.
Als de minister aankomt bij MartiniPlaza klinkt er gejoel en boegeroep. Maar zodra hij door de draaideur verdwenen is, wordt het weer rustig
En de gaskraan verder dicht? Ja, ook dat, en niet pas in de verre toekomst. “Ik wil nu alle scenario’s op tafel om te kijken hoe dat kan. Maar het is erg ingewikkeld.”
‘s Avonds
Een diner, een receptie, toespraken, daarmee eindigt Wiebes’ bezoek aan Groningen - zelf is hij een van de sprekers tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van onder meer de drie noordelijke provincies in MartiniPlaza.
Tekst loopt door onder de afbeelding
Groninger actievoerders hadden opgeroepen om deze bijeenkomst aan te grijpen voor een ‘stevige actie’, desnoods met ‘trekker en hooivork’. Er zijn een paar honderd mensen op afgekomen. Zonder hooivork, wel met spandoeken en borden. ‘Je bent hier niet veilig’, staat er op een van die borden. Maar dat lijkt niet als dreigement voor Wiebes bedoeld te zijn.
Als de minister aankomt bij MartiniPlaza klinkt er gejoel en boegeroep. Maar zodra hij door de draaideur verdwenen is, wordt het weer rustig.
“Was dit het nou?” roept iemand door een microfoon. “Ja, eigenlijk wel. Althans voor nu.”
Lees ook de analyse van chef politiek Bart Zuidervaart over Wiebes' positie in het gasdossier. 'Eric Wiebes is geen man die problemen uit de weg gaat. Integendeel. Als wethouder in Amsterdam was hij belast met de chronisch hoofdpijn veroorzakende Noord-Zuidlijn. Als staatssecretaris in het vorige kabinet moest hij het monster dat Belastingdienst heet beteugelen. En nu is Wiebes de minister die de Groningers in het aardbevingsgebied gerust dient te stellen. Een maand geleden verzuchtte hij tijdens een Kamerdebat over de gaswinning, met gevoel voor zelfspot: “Je zult er verantwoordelijk voor zijn…”'