De politieke afsplitsers krijgen het moeilijker

Ze zitten mooi op een rijtje achter in de Tweede Kamer, de Kamerleden die tijdens deze kabinetsperiode braken met de PvdA, de VVD, met 50Plus. Hoe verschillend hun politieke ideeën ook zijn, deze keer zijn ze het helemaal eens. Afsplitsers als zij worden voortaan monddood gemaakt.

Of hij nou Norbert Klein heet die brak met Henk Krols 50Plus, of Tunahan Kuzu die de PvdA vaarwel zegde of Johan Houwers die uit de VVD werd gezet, ze zien zichzelf als Robin Hood, als mensen die zich hebben bevrijd uit de ketenen van de fractie, die 'ijzeren discipline' oplegde. Of die in de woorden van Tunahan Kuzu, wordt geleid door 'een soort mini-dictator': "Als je niet met ze meegaat word je dissident genoemd, maar wij zijn geen dissidenten, wij zijn strijders!"

De gevestigde partijen zien dat heel anders. Zetelrovers zijn het, mensen die op de slippen van hun lijsttrekker en op basis van een verkiezingsprogramma de Kamer in komen, die zich niet kunnen voegen en die vervolgens niets in de weg wordt gelegd om eruit te stappen. Sterker, als fractieleider krijgen de eenpitters een iets hogere vergoeding en ook geld voor een staf. En ze hebben weliswaar minder spreektijd, de Kamerleden kunnen nu wel bij alle debatten schitteren - terwijl ze voorheen vaak in de schaduw hun werk deden.

'Niet uit te leggen'

Daar komt bij: aan dit debat over henzelf doen drie kleine fracties mee, maar het hadden er zes kunnen zijn. Deze Tweede Kamer begon in 2012 met 11 fracties, het zijn er inmiddels 17. Dat maakt het werk complex en de debatten lang, zegt een Kamercommissie die de positie van de afsplitsers onderzocht. En het is 'aan de samenleving niet uit te leggen', zegt Kamervoorzitter Khadija Arib.

Arib leidt deze vergadering niet, ze verdedigt vanuit het regeringsvak het voorstel om het lastiger te maken uit een fractie te stappen. Althans, in het voorstel gaat de extra vergoeding eraf, wordt de spreektijd gehalveerd en mogen ze zich geen fractie meer noemen, maar 'groep'.

Kuzu, van de nieuwe beweging Denk, vindt dat dit voorstel thuishoort in een dictatuur. Arib noemt die vergelijking 'niet netjes'. Ze bestrijdt ook dat de grondwettelijke rechten van Kamerleden worden aangetast. De eenpitters houden het recht om vragen te stellen, moties in te dienen en amendementen. Het bevalt haar bovendien niet dat het overgrote deel van de Kamerleden dat geen problemen heeft met hun fractie, wordt weggezet als ja-knikkers. "Dat is minachting voor de parlementaire democratie."

Democratie

De afsplitsers zeggen juist dat de andere partijen die democratie in de waagschaal stellen, door mensen die 'naar eer en geweten' uit hun fractie stapten, de pas af te snijden. "Wij vergeten dit niet als onze steun weer wordt gevraagd voor een voorstel waarvoor de meerderheid krap is", dreigt Kuzu.

Dat is in dit geval niet zo. Zelfs de PVV van Geert Wilders steunt het, terwijl Wilders in 2004 brak met de VVD. Hij hoort dus ook bij de afsplitsers, maar wist sindsdien als enige in zijn soort van zijn nieuwe partij een groot succes te maken.