Kun je nog met een keppeltje op door Amsterdam?
Volgens Jacques Grishaver, voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité, kun je in Amsterdam 'bijna helemaal niet meer over straat lopen met een keppeltje op'. Maar zijn uitspraak roept verbazing op bij verschillende Amsterdamse joden die een keppel dragen. Zij herkennen zich niet in Grishavers stelling.
Grishaver sprak zijn zorgen uit over antisemitisme in een interview dat de gemeente Amsterdam woensdag op haar website plaatste, naar aanleiding van de Nationale Holocaust Herdenking van komende zondag.
Zelf ben ik liberaal joods. Ik draag geen keppel, dus heb er zelf geen last van.
Onder meer Ruben Vis, secretaris van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK), de orthodox-joodse koepel, heeft andere ervaringen. Hij deelde het interview met Grishaver op Twitter met een vraag aan zijn volgers: ‘Is dit ook jouw ervaring?’ Het leverde een handjevol verbaasde reacties op. Zo tweette Joël Erwteman: ‘Grishaver is in de war. Doe ik regelmatig en mn kinderen ook. Vermoedelijk geen ervaringsdeskundige, onze Jacques.’ Jair Eisenmann, vice-voorzitter van de Amsterdamse VVD-fractie, tweette dat hij in ‘een ander Amsterdam’ leeft.
Twitter bericht wordt geladen...
Overal waar Ruben Vis loopt, draagt hij zijn keppeltje, zegt hij. “Ik kom in alle wijken, van Zuid, Bos en Lommer, tot Slotervaart en de Bijlmer. Geen nare reacties.” Dat is weleens anders geweest. Zo’n vijftien jaar geleden kreeg hij op straat regelmatig scheldkanonnades naar zijn hoofd. Maar tegenwoordig levert een keppeltje geen problemen op, is zijn ervaring. Wat niet wil zeggen dat er geen sprake is van antisemitisme, benadrukt Vis. “Het is niet voor niets dat synagoges en joodse instellingen door de marechaussee worden bewaakt.”
Naroepen
Ook Ronnie Eisenmann, bestuursvoorzitter van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (Cidi), herkent zich niet in de uitspraak van Grishaver. Het komt weleens voor dat hij wordt nageroepen ('Jood!'), zegt Eisenmann, maar daar laat hij zich niet door tegenhouden. "Zeker in Amsterdam-Zuid, waar ik woon en werk, draag ik altijd een keppeltje. Mijn kinderen ook. Ik heb daar nauwelijks problemen mee gehad."
Hij kan zich voorstellen dat er mensen zijn die zich in sommige buurten ‘wat unheimisch voelen’ met een keppeltje op. "Als iemand wordt nageroepen, gebeurt dat meestal door moslimjongeren in de wijken waar zij wonen", zegt hij. "Als er spanningen zijn in Israël, merken we dat dat vaker gebeurt."
Liberaal
De ervaringen van de mannen die een keppel dragen, verwonderen Jacques Grishaver. “Ik hoor en lees regelmatig dat er bepaalde plekken in Amsterdam zijn waar dat niet kan, met een keppeltje over straat”, licht hij desgevraagd toe. “Zelf ben ik liberaal joods. Ik draag geen keppel, dus heb er zelf geen last van. Maar van iemand die orthodox is, hoorde ik pas dat hij soms zijn keppeltje afdoet en dan een pet draagt omdat hij anders lastiggevallen wordt.” Hij hoort in ‘de joodse wereld’ meer zulke ervaringen. Dat zich nu joden melden met andere ervaringen noemt hij ‘heel typisch’.
Uit cijfers van het Verwey-Jonkers Instituut, dat jaarlijks de incidenten en aangiftes van racisme, antisemitisme en extreem-rechts geweld rapporteert, blijkt ook een verband tussen antisemitisme en geweldsescalaties in de Israëlisch-Palestijnse strijd. In de zomer van 2014 laaide dat conflict op, wat terug te zien is in het aantal meldingen. In 2014 werden in Amsterdam bijvoorbeeld 129 antisemitische scheldpartijen gemeld. In 2016, toen er geen sprake was van geweldsescalaties, waren dat er 34.
Lees ook: Franse Joden verlaten steden waar zij zich niet langer veilig voelen. Onder elkaar zijn is hun antwoord op het ‘nieuwe antisemitisme’.