Een politieke dreun voor Hongarije: het Europarlement stemt voor een strafprocedure

Directe gevolgen zijn er nog lang niet, áls ze er al komen, maar een politieke paukenslag kun je het toch wel noemen. Voor het eerst komt het Europees Parlement tot het oordeel dat een van de lidstaten, Hongarije, rijp is voor de zwaarst mogelijke sanctie wegens schending van EU-normen en -waarden. Bij het eerdere geval, Polen, zette de Europese Commissie die eerste stap.

Ook nu hangen vervolgstappen geheel af van de daadkracht van de lidstaten. “Ik zit nu ongeveer in dezelfde fase als waarin Eurocommissaris Timmermans eind vorig jaar zat met Polen”, zei Europarlementariër Judith Sargentini van GroenLinks, hoofdrolspeler in deze kwestie.

Beide gevallen draaien om artikel 7 uit het EU-verdrag. Dat is een institutionele gebruiksaanwijzing voor het geval een lidstaat de Europese rechtsstatelijke principes aan de laars lapt. Uiterste sanctie is het tijdelijk afnemen van het stemrecht van het bewuste land. Dat wordt daarmee in feite tijdelijk geschorst als lid. De procedure met Polen heeft al aangetoond dat die ultieme consequentie vooral een stip aan de horizon is.

Kleingeestige wraak

Niettemin beleefde Sargentini woensdag een hoogtepunt in haar parlementaire loopbaan doordat het parlement haar kritische Hongarije-rapport met een ruime meerderheid onderschreef. Dat rapport roept de raad (het forum van de lidstaten) op om een artikel-7-procedure tegen de Hongaarse regering te overwegen. Daar zit geen tijdslimiet aan vast, maar Sargentini hoopt wel dat ze op korte termijn haar rapport mag komen presenteren tijdens een Europese top van regeringsleiders.

Om haar rapport aangenomen te krijgen, had ze een twee derde meerderheid nodig van de uitgebrachte voor- en tegenstemmen. Het werd 69,4 procent. Van de 693 aanwezige parlementariërs stemden 448 voor en 197 tegen.

Er waren 48 onthoudingen, maar die telden voor het bepalen van die twee derde meerderheid niet mee, tot woede van de Hongaarse regering. “Dat heet fraude”, aldus de woordvoerder van premier Orbán via Twitter. Waren die onthoudingen wel meegewogen, dan zou die twee derde meerderheid niet zijn gehaald. De Hongaarse minister Peter Szijjarto van buitenlandse zaken noemde de stemuitslag in Straatsburg de ‘kleingeestige wraak van pro-migratie-politici’.

“Slechte verliezers”, was de reactie van Sargentini op de bezwaren uit Boedapest.

Een groot gebaar

Het stemgedrag van individuele leden van de christen-democratische EVP gaf de doorslag. Orbáns Fidesz-partij behoort tot die centrumrechtse koepel, maar in die familie ligt Orbáns harde retoriek over migranten, moslims en de EU al jarenlang gevoelig.

Na afloop van EVP-beraad dinsdagavond, waar geen eenduidig stemadvies uit rolde, liet fractieleider Manfred Weber weten dat hijzelf vóór het rapport zou stemmen. De compromisloze toespraak die Orbán eerder die dag in Straatsburg had afgestoken, bleek veel EVP’ers tegen de haren te hebben ingestreken. “Ik zag geen enkele bereidheid van de Hongaarse premier om in de richting van zijn EU-partners te bewegen”, aldus Weber.

Sargentini noemde die stellingname een ‘groot gebaar’ van de Beierse EVP-leider.

Lees ook: 

Judith Sargentini stopt als Europarlementariër: 'Iemand anders moet het maar proberen'

Judith Sargentini (GroenLinks) stopt volgend jaar als Europarlementariër. Na twee termijnen van vijf jaar is ze niet meer verkiesbaar, zo maakte ze maandag bekend in een vraaggesprek met Trouw. “Ik heb mooie dingen bereikt, maar vooral op het onderwerp asiel en migratie is de motivatie aan het verdwijnen.”

Oost-Europa kiest zijn eigen koers, los van het Westen

De Hongaarse premier Viktor Orbán windt er geen doekjes meer om. “Dertig jaar geleden dachten we dat Europa onze toekomst was, vandaag zijn we ervan overtuigd dat wij de toekomst van Europa zijn.” Het laatste deel van Trouws reis langs de oostgrens van Europa.