Het gezinsleven is voor Marokkaanse vrouwen verstikkend. Souad Amanzou vindt het genoeg

Voor wie zich uitspreekt binnen de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap, kunnen de gevolgen groot zijn. Schuine blikken, scheldpartijen en zelfs uitsluiting kunnen het resultaat zijn. Toch wil Souad Amanzou niet langer zwijgen. Sinds de rel rond rapper Boef is ze er des te meer van overtuigd dat er wat moet veranderen in de gemeenschap waarin ze opgroeide.

Ze is niet de enige. Sinds de uitspraken van Boef, die vrouwen die naar een club waren gegaan kechs (hoeren) had genoemd, beginnen meer opiniemakers en journalisten van Marokkaanse afkomst zich uit te spreken over de heersende machocultuur en strikte opvoeding in de gemeenschap. 

Amanzou (36) vroeg islamitische predikers die populair zijn bij jongeren om zich ook uit te laten over het onderwerp. Die vertelden haar dat ze wel willen meedoen, maar ze praten liever (nog) niet met journalisten. Het onderwerp ligt te gevoelig.

Hypocrisie

Souad Amanzou vindt de uitspraken van Boef tekenend voor de mentaliteit en de hypocrisie binnen de gemeenschap. Boef verweet de vrouwen dat zij alcohol hadden gedronken, terwijl hijzelf precies hetzelfde had gedaan. De Frans-Algerijnse rapper heeft veel fans onder Nederlands-Marokkaanse jongeren.

Wie luistert naar zijn teksten over sletten en bitches, had al veel langer kunnen weten hoe de rapper over vrouwen denkt, zegt Amanzou. Ergens is ze blij dat Boef zijn uitspraken deed. Nu zijn zijn denkbeelden tenminste in de openbaarheid gekomen. "Laten we nu vooral Boef niet zwartmaken, maar ons afvragen hoe het anders kan."

Amanzou, die zelf contact opnam met Trouw om haar verhaal te doen, vindt steun bij het Amsterdamse raadslid Samira Bouchibti (VVD). Die pleit al langer voor verandering in de opvoeding in Marokkaans-Nederlandse gezinnen en ze vindt de oproep van Amanzou 'heel dapper'. Vrouwen durven zich voorlopig nog niet op grote schaal uit te spreken, zegt zij, uit angst om buitengesloten te worden of om in het maatschappelijk debat gebruikt te worden als stok om moslims mee te slaan.

"Onze cultuur heeft heel strakke normen", zegt Bouchibti. "Vrouwen worden constant gecorrigeerd: in de opvoeding, online, door broers, moeders en door de buurman. Jongens van twaalf zijn de baas over hun zussen van vijf jaar ouder. Dat maakt het heel moeilijk om je te ontwikkelen als jonge vrouw."

Outcast

Amanzou maakte het zelf mee, vanaf het moment dat haar vader onverwacht overleed toen zij 21 was. Haar vijf broers kregen het thuis voor het zeggen. Ze ervoer die tijd als 'onrechtvaardig'. "Als ik 's avonds thuiskwam, vroegen ze waar ik was geweest. Als ik de waarheid vertelde, dat ik uit de bibliotheek kwam, geloofden ze me niet. Ze vroegen net zo lang door tot ik zei wat ze wilden horen." Op een gegeven moment begon ze maar gelijk te liegen als haar broers vragen stelden.

Op haar 29ste besloot Amanzou het huis te verlaten. Ze leefde zelfs een tijdje op straat, voordat het haar lukte de draad weer op te pakken. Ze woont nu in het oosten van het land, met haar zoon van twee. Ze vindt weinig aansluiting bij de Marokkaanse gemeenschap. "Als alleenstaande moeder ben je een outcast. Dat kan absoluut niet."

De groepsdruk is heel groot, zegt Amanzou. Als je tegen de norm ingaat, word je daarop afgerekend. Ze wijst op de expose-groepen die onlangs in het nieuws kwamen. Meisjes die te bloot gekleed gaan of die veel make-up dragen, worden op sociale media aan de schandpaal genageld. "Er wordt heel snel en hard geoordeeld binnen de gemeenschap."

Reputatie

Amanzou: "Waarom denk je dat meisjes gekleed gaan als reality-ster Kim Kardashian? Ze willen aan de fantasie van die jongens voldoen". Maar waar het voor Marokkaans-Nederlandse jongens stoer is om meisjes te versieren en seks te hebben, staat er voor de meisjes veel meer op het spel. "Vrouwen dragen de eer van de familie. Hun reputatie is snel kapot. Jongens moeten hen daarom juist netjes en respectvol behandelen."

En niet onder valse voorwendselen meisjes versieren. Die voelen de druk om op jonge leeftijd al een man te vinden, zegt Amanzou. Laatst zaten twee meiden van een jaar of achttien achter haar in de tram. "Ze zeiden tegen elkaar: 'Als je op je 21ste niet getrouwd bent, is het gedaan met je'."

Jongens maken misbruik van die norm, zegt zij. "Vaak wekken ze de indruk dat ze serieus zijn en dat ze uiteindelijk willen trouwen. Ook als ze eigenlijk alleen maar seks willen." Als het meisje vervolgens bekendstaat als kech, zeker wanneer een jongen haar foto's heeft gedeeld, ligt de eer van het meisje en de familie in gruzelementen.

Geld

Doordat kinderen nooit met hun ouders over relaties of seks praten, en omdat relaties voor het huwelijk taboe zijn, hebben zowel jongens als meisjes verkeerde verwachtingen, zegt Amanzou. Veel relaties zijn vooral gebaseerd op hoeveel geld de man verdient, óók een thema uit de teksten van Boef. "Maar het huwelijk hoort niet te draaien om wie het beste is, of wie de snelste auto heeft."

De ouders van raadslid Bouchibti trokken zich niets aan van de oordelen vanuit de gemeenschap. Ze kreeg een liberale opvoeding, zegt ze. "Maar je moet sterk in je schoenen staan om als twintigjarige af te wijken van de norm." Bouchibti zegt dat ze vaak moeders spreekt die vinden dat er iets moet veranderen. "Maar je kunt het moeilijk in je eentje doen. Jongens worden opgevoed als kleine godenzonen. Die norm houden we met elkaar in stand."

Toch had de rel rond Boef ook voor haar een positieve kant. "Hij werd opgepikt door drie Nederlands-Marokkaanse meiden die het heel gezellig hadden gehad in een club." Dat heeft de affaire óók laten zien: "Veel Nederlands-Marokkaanse meisjes gaan naar nachtclubs en ze dragen niet allemaal een hoofddoekje."

Lees ook de opiniebijdrage van Celal Altuntas, auteur van 'Het is je zusje!', over eerwraak en eermoord in Nederland. Hij stelt dat Boef het slachtoffer is van zijn islamitische opvoeding.