Bisschoppensynode moet het hebben van de wandelgangen

Officieel gaat de bisschoppensynode, die vandaag begint en tot en met 28 oktober duurt, over ‘jongeren, het geloof en de onderscheiding van de roeping’. Daar kunnen de 266 ‘synodevaders’ (onder wie 50 kardinalen), maar ook de 34 speciaal uitgekozen jongeren zich geen buil aan vallen, zou je zeggen. Voor het eerst praten twee bisschoppen uit China mee bij deze vergadering van bisschoppen uit de hele wereld. Allemaal te danken aan de verbeterde betrekkingen tussen het Vaticaan en de regering in Peking. Toch was een bisschoppensynode zelden zo omstreden.

Volgens sommigen had de synode helemaal niet moeten doorgaan of had deze over een ander onderwerp moeten gaan, namelijk de misbruikcrisis. Dat dit niet gebeurt, was voor hulpbisschop Rob Mutsaerts van ’s Hertogenbosch zelfs reden om thuis te blijven. Pas eind februari volgend jaar is er een topconferentie in het Vaticaan belegd over misbruik.

De bisschoppensynode werd in 1965 ingesteld door paus Paulus VI, als middel om bisschoppen een duidelijkere rol te geven in het bestuur van de wereldkerk. Om de zoveel jaar komen honderden bisschoppen bij elkaar om samen met de paus over een specifiek onderwerp te spreken.

De laatste synode was in 2015 en had als thema ‘huwelijk en gezin’. Daar ging het uiteindelijk vooral over de vraag of hertrouwd gescheidenen de communie mochten ontvangen. Het antwoord leidde tot veel verdeeldheid, die nog altijd niet is verdwenen. Daarom werd voor de komende synode voor het vrij algemene onderwerp van jongeren en de kerk gekozen. In maart van dit jaar was er zelfs een pre-synode waar zo’n 300 jongeren in Rome ‘voorsorteerden’ op de echte vergadering die morgen begint. Ze wilden meer gehoord worden in de kerk, bleek daar. Maar daarna gebeurde er van alles.

Schokkend rapport

Eind juli werd de Amerikaanse aartsbisschop McCarrick uit het kardinalencollege gezet vanwege aanhoudende beschuldigingen van misbruik en niet veel later bracht justitie in de Amerikaanse staat Pennsylvania een schokkend rapport uit over het toedekken van misbruik door hoge geestelijken. Als klap op de vuurpijl werd paus Franciscus zelf door de Italiaanse aartsbisschop Carlo Maria Viganò ervan beschuldigd in het geval van McCarrick bewust een oogje te hebben toegeknepen.

Het kan niet anders of sommige synodevaders zullen tijdens de synode in de spreektijd die ze krijgen naast de relatie tussen jongeren en de kerk, de misbruikcrisis aansnijden. Maar meer dan ooit zal deze synode het van de wandelgangen moeten hebben.

Veel Amerikaanse bisschoppen die in Rome aanwezig zijn, zullen willen weten wanneer het Vaticaan nu eens met de beloofde opheldering komt rond misbruikkardinaal McCarrick. Wie was er nu precies van wat op de hoogte? Vorige week hernieuwde aartsbisschop Viganò zijn aanval op de paus. Franciscus zou niet alleen McCarrick de hand boven het hoofd hebben gehouden, maar ook het onderzoek naar beschuldigingen van seksueel misbruik tegen een andere kardinaal, de Brit Cormac Murphy-O’Connor, hebben stopgezet. Volgens het Britse tijdschrift The Tablet bleek uit onderzoek van zowel burgerlijke als kerkelijke autoriteiten dat de beschuldigingen niet geloofwaardig waren. Het Vaticaan doet er ondertussen nog altijd het zwijgen toe.

Paus Franciscus heeft de katholieken opgeroepen in de maand oktober elke dag tot Maria te bidden om de kerk te beschermen tegen de duivel. Een voor Franciscus typerende spirituele duiding van de crisis die de rooms-katholieke kerk op dit moment in haar greep houdt. Of het voldoende is voor een ongestoorde vergadermaand in Rome, is de vraag.

Lees ook:

De katholieke kerk heeft al veel gedaan om nieuw misbruik te voorkomen

Het misbruik in de katholieke kerk vond meestal lang geleden plaats. Worden priesters nu beter opgeleid? En welke invloed hebben de misbruikschandalen op het geloof van katholieken?