Zo jagen we ieder net en verstandig mens de publieke arena uit
Wie vorige week het nieuws zelfs maar vanuit de verte volgde, moet zich wel hebben afgevraagd of Amerika een land is geworden van huilebalken, kwezels, hypocrieten en hysterici.
Snikkend stonden de hoofdrolspelers van de ‘Kavanaugh hearings’ hun ondervragers te woord – of juist stomend van boze verontwaardiging. De meest gênante details gingen de wereld over met een aplomb van het tribunaal van Neurenberg – met misstappen die nog het meest deden denken aan highschool comedies als 'American Pie'.
Over die wandaden ging het in werkelijkheid dan ook al lang niet meer. Hoe vrouwvriendelijk of juist -onvriendelijk de kampen zich ook uitlieten, de ware inzet was de macht in het hoogste rechtscollege. Om die te veroveren was elke schijnheiligheid geoorloofd, dun toegedekt met het pathos waarmee de VS bewees de spektakelmaatschappij bij uitstek te zijn geworden.
Lichtend baken
Je zou het een klucht kunnen noemen als de schade niet zo onoverzienbaar was. Hoe omstreden het optreden van de VS in de wereld ook geweest mag zijn, sinds het land een mondiale macht werd heeft het altijd het aura van democratie, mensenrechten en politieke evenwichtigheid bewaard. Europa kon er, links of rechts, soms tegenaanschoppen, maar koos onveranderlijk voor de enige superstaat die niet uitsluitend door machtspolitiek gedreven leek. Amerika heeft zichzelf altijd als een lichtend baken beschouwd en is daar zelfs op haar meest machiavellistische momenten in blijven geloven.
In de Kavanaugh-controverse lijkt machtshonger onontwarbaar vermengd met een overtuiging van het eigen morele gelijk
Misschien heeft juist dat geloof nu tot zo’n pijnlijke déconfiture geleid. In de Kavanaugh-controverse lijkt machtshonger onontwarbaar vermengd met een authentieke overtuiging van het eigen morele gelijk. Dat zoiets een explosief mengsel vormt bewijst de menselijke geschiedenis. Zelden is dat echter gepaard gegaan met zo’n verlies aan decorum. En dus met een belachelijkheid die – zoals de oude hovelingenboeken al wisten – de ergste vijand van het publieke aanzien is.
Pooiers en patsers
Al zo’n twintig jaar geleden vormde de Lewinsky-affaire onder Bill Clinton er de rumoerige opmaat toe. Ook toen al bracht de blinde haat tussen de beide politieke kampen het aanzien van de natie buitengaats bijna onherstelbare schade toe, al is Amerika een te narcistische natie om ver over de landsgrenzen heen te zien. Van de weeromstuit is zelfs de oorlogvoering er een binnenlandse zaak geworden. Republikeinen en Democraten lijken zich geen grotere aartsvijand meer te kunnen voorstellen dan elkaar. Niet verwonderlijk is het dat in zo’n (vooralsnog) onbloedige burgeroorlog elk strijdmiddel geoorloofd wordt.
Welke eerzame burger zal zich nog wagen aan politieke verantwoordelijkheid?
Dan is een neergaande spiraal van morele corruptie moeilijk nog te vermijden. Want welke eerzame burger zal zich nog wagen aan politieke verantwoordelijkheid wanneer hij weet tot in zijn meest onnozele privé-leven bij de enkels te zullen worden afgezaagd? Al zo’n veertig jaar geleden beschreef Richard Sennett in zijn boek ‘The Fall of Public Man’ hoe het politieke leven gaandeweg ondermijnd werd doordat het privéleven er steeds meer bij betrokken werd. Hij wist niet hoe ver zijn gelijk nog zou gaan strekken.
Wanneer verstandige, gematigde, nette mensen zich voortaan wel zullen hoeden voor de gladiatorenarena van het publieke leven, zal daar meer en meer de dienst worden uitgemaakt door lieden wie het allemaal de bout zal hachelen. Straatvechters, grote bekken en losse handjes. We hoeven het model daarvan niet ver te zoeken. Door een verhoor à la Kavanaugh had Donald Trump zich schaamteloos heen gekoeioneerd. Wie in die vertoning intussen ook maar íets wil zien van een publieke moraal, laat zich in alle onschuld meeslepen naar de heerschappij van pooiers en patsers.
Ger Groot bekijkt de actualiteit door een filosofische bril. Zijn eerdere columns leest u hier.
Lees ook:
Rond de benoeming van Brett Kavanaugh botsen twee werkelijkheden
Heel Amerika leefde mee met de hoorzitting donderdag waarop Ford en Kavanaugh hun verhaal deden.
Zelfs áls Kavanaugh zich als 18-jarige heeft misdragen, maakt hem dat niet ongeschikt als opperrechter
De afgelopen week zagen één Nederlandse rechter en één beoogde Amerikaanse rechter hun gezag afbrokkelen door onthullingen over gedrag dat in een minder overspannen klimaat nooit tot een rel had geleid.