Direct naar artikelinhoud

De Wereldjongerendagen zijn het katholieke Lowlands

Een poster van Paus Franciscus op Tocumen International Airport in PanamaBeeld REUTERS

Donderdag reist paus Franciscus (82) naar Panama om het grootste jongerenevenement ter wereld bij te wonen. Er wacht hem een warm bad. ‘Het is altijd leuk om toegejuicht te worden.’

De Wereldjongerendagen worden ­weleens het ­katholieke Lowlands genoemd. Net als elk jaar tijdens het driedaagse muziekfestival in Biddinghuizen, komen jongeren samen om te discussiëren, workshops bij te wonen en naar muziek te luisteren. Daar houden de overeenkomsten dan ook meteen wel weer op. Bij de Wereldjongerendagen zijn bijna uitsluitend katholieke jongeren aanwezig, in tegenstelling tot Lowlands wordt er veel gebeden en is de hoofdact altijd ­dezelfde: de paus. Deze keer vinden de Wereldjongerendagen plaats in het Centraal-Amerikaanse Panama. De paus vliegt er morgen heen.

De paus heeft het vermogen om op heel directe manier mensen aan te spreken en uit te dagen. Dat geldt zeker voor jongeren
Hulpbisschop Everard de Jong

Zijn programma lijkt sterk op dat van voorgaande pausbezoeken aan de Wereldjongerendagen. Vrijdagavond neemt hij deel aan een kruisweg met jongeren uit de hele wereld, zaterdagavond woont hij een wake bij en op zondagmorgen is er de slotviering waar zo’n 750.000 jongeren uit de hele wereld worden verwacht. “Die verwachten inspiratie van de paus”, zegt hulpbisschop van Roermond Everard de Jong die met zo’n 130 Nederlandse jongeren op dit moment al in Panama is. “De paus heeft het vermogen om op heel directe manier mensen aan te spreken en uit te dagen. Dat geldt zeker voor jongeren. Hij daagt ze letterlijk uit om ‘van de bank te komen’ en zich bijvoorbeeld iets van armen aan te trekken.”

Studiejaar

Het aantal deelnemers aan de ­Wereldjongerendagen is deze keer lager dan tijdens andere edities, omdat het evenement voor jongeren uit Noord-Amerika en Europa midden in het ­studiejaar valt. “Die hebben wel iets ­anders aan hun hoofd”, aldus De Jong. “Tentamens bijvoorbeeld.”

Zoals gebruikelijk is het programma van deze pausreis verder toegesneden op de persoonlijke voorkeuren van de Argentijn die de komende dagen ­eindelijk weer eens onbekommerd zijn moedertaal kan spreken. Zo is er onder meer een bezoek aan een jeugdgevangenis gepland. Verder is er bewust veel rust ingebouwd. Franciscus is inmiddels 82 jaar oud en tegelijkertijd geven vrije momenten ook de mogelijkheid om op het laatste moment programmaonderdelen in te voegen.

Testcase

Een deelnemer aan de Wereldjongerendagen, het Lowlands voor katholieken.Beeld Reuters

Het kan niet anders of Franciscus zal tijdens zijn bezoek aan Panama refereren aan de bisschoppensynode over jongeren, die vorig jaar oktober gehouden werd, waarbij de deelnemers plechtig beloofden beter naar jongeren te gaan luisteren. De Wereldjongerendagen in Panama is de eerste testcase hoe serieus de kerk deze belofte neemt. Volgens aartsbisschop José Domingo Ulloa van Panama-Stad zullen immigratie, het milieu en de rol van de vrouw de komende dagen centraal staan. “Je kunt je geen kerk in Latijns Amerika – en zeker niet in Centraal-Amerika voorstellen – die niet bij elkaar wordt gehouden door vrouwen”, zei hij vorige maand.

Volgens hulpbisschop De Jong zijn de Nederlandse jongeren in Panama niet zo bezig met dit soort thema’s en zelfs nog niet zo met de paus. “Al verwacht ik wel dat hij ons de gebruikelijke boost zal geven”, zegt De Jong per telefoon. Zondag reisden de Nederlandse jongeren vanuit het stadje Soná waar voor hen het gebruikelijke voorprogramma van de Wereldjongerendagen plaatsvond, naar Panama-Stad, waar het vandaag dan allemaal echt gaat beginnen.

Pelgrims uit Costa Rica, onderweg naar de Wereldjongerendagen in PanamaBeeld REUTERS

Vuurwerk

In Soná waren de Nederlanders te gast bij de parochie Sint-Isidorus van Madrid. Ze logeerden bij gastgezinnen. “We zijn eigenlijk nog steeds beduusd over de geweldige ontvangst die we hier hebben gekregen. Het leek wel of we popsterren waren.” De Nederlandse ­delegatie werd bij aankomst binnengehaald door een enthousiaste menigte Panamezen met onder meer zang en vuurwerk. De Jong: “Je weet niet wat je overkomt. Het was gewoon een warm bad en dat op het feest van de Doop van de Heer.”

Bij ons is geloven apart, hier heel normaal. Het is ­ongelooflijk goed dat Nederlandse jongeren worden ondergedompeld in een normaal geloofsleven
Hulpbisschop Everard de Jong

Eigenlijk hadden de parochianen in Soná op 1500 jongeren gerekend, maar het bleef uiteindelijk bij de ruim 130 Nederlandse en Surinaamse jongeren. De Brazilianen kwamen uiteindelijk niet. De Jong: “Daarom werden we van hot naar her gesleept, om iedereen de kans te geven ons te verwelkomen”.

In het voorprogramma stond het geloof centraal. Elke ochtend begon met gebed met aansluitend een eucharistieviering, en verder was er ruimte voor catechese. “Bij ons is geloven iets aparts, hier iets heel normaals”, zegt De Jong (60), inmiddels een veteraan als het om Wereldjongerendagen gaat. “Het is ­ongelooflijk goed dat de Nederlandse jongeren worden ondergedompeld in een normaal geloofsleven. De mensen hebben hier niet zoveel. De kerk zorgt voor gemeenschap, een sociaal vangnet en geeft zin aan het leven. Dat maak ­indruk op onze jongeren. Maar vergeet niet: het is voor hen ook vakantie.”

Vuurwerk
Beeld EPA

Top- en persconferentie

Dat geldt in zekere zin ook voor paus Franciscus. Ook hij is een paar dagen weg uit het leven van alle dag. Weg uit het Vaticaan, dat zich opmaakt voor een topconferentie volgende maand over misbruik waarop voor de rooms-katholieke kerk en voor de paus persoonlijk veel op het spel staat. “Ik heb gezien hoe Johannes Paulus II altijd opleefde tijdens de Wereldjongerendagen. Die had het gewoon nodig. Als het om het bestuur van die kerk gaat, word je aangepakt en krijg je kritiek. Dit is voor Franciscus ook een warm bad. Het is ­altijd leuk om toegejuicht te worden.”

Zondag gaat de paus weer naar huis. In het vliegtuig wachten de journalisten op hem voor de gebruikelijke persconferentie. Het kan niet anders of er komen dan vragen over misbruik, dat ene onderwerp waar het in Panama nou eens niet om draaide.

Palmzondag

Paus Johannes Paulus II gaf in ­februari 1984 de aanzet voor de Wereldjongerendagen. Aan het eind van het Heilig Jaar van de Verlossing, dat hij had uitgeroepen omdat Jezus Christus 1950 jaar geleden aan het kruis was ­gestorven, nodigde hij jongeren uit samen met hem Palmzondag, de zondag voor Pasen, te komen vieren. Ruim 300.000 jongeren gaven aan de oproep van de Poolse paus gehoor.
Toen de Verenigde Naties 1985 tot internationaal jaar van de jeugd uitriepen, herhaalde de kerkleider de uitnodiging. ­Opnieuw kwamen tienduizenden jongeren naar Rome. Een jaar later werden de Wereldjongerendagen voor het eerst officieel gehouden, in Rome.

Wereldjongerendagen

1986 Rome, Italië (250.000 gelovigen bij de slotviering)
1987 Buenos Aires, Argentinië (1 miljoen)
1989 Santiagio de Compostela, Spanje (600.000)
1991 Czestochova, Polen (1,6 miljoen)
1993 Denver, Verenigde Staten (700.000)
1995 Manila, Filippijnen (ruim 5 miljoen)
1997 Parijs, Frankrijk (1,2 miljoen)
2000 Rome, Italië (2 miljoen)
2002 Toronto, Canada (800.000)
2005 Keulen, Duitsland (1,2 miljoen)
2008 Sydney, Australië (400.000)
2011 Madrid, Spanje (1,6 miljoen)
2013 Rio de Janeiro, Brazilië (3 miljoen)
2016 Krakau, Polen (2,5 miljoen)
2019 Panama-Stad, Panama (750.000 gelovigen verwacht)

Lees ook: 

Massaal naar Rio voor de paus en voor elkaar

Miljoenen jongeren waren in 2013 in Rio de Janeiro. Onze correspondent was erbij en schreef er deze reportage over.