Direct naar artikelinhoud

Waarom de ruzie tussen Zuid-Korea en Japan over seksslavinnen ineens weer oplaait

Een vrouw fotografeert het seksslavinnen-monument in Seoul. Op één stoel een beeld van een vrouw, de lege stoelen symboliseren de slachtoffers.Beeld AP

Zuid-Korea wil af van een akkoord met Japan over vrouwen die verkracht zijn. Die wens zet de relatie tussen de landen op scherp.

Lee Yong-soo (89) mag morgenavond helpen de klok te luiden in Seoul ter verwelkoming van het nieuwe jaar. Het voormalige 'troostmeisje' - een eufemisme voor een seksslavin van Japanse militairen tijdens de Tweede Wereldoorlog - is een van de tien geselecteerde Zuid-Koreanen die met die officiële ceremonie het nieuwe jaar in mogen luiden.

De pijn van de naar schatting 200.000 vrouwen die in de oorlog misbruikt en verkracht werden is in Zuid-Korea niet vergeten. Hun lot is weer actueel, nu de overeenkomst die Japan en Zuid-Korea precies twee jaar geleden sloten, op losse schroeven staat. De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in en andere politici willen terugkomen op de afspraken.

Moon zei donderdag dat de deal 'ernstig tekortschiet', omdat politici destijds de slachtoffers er niet bij betrokken hebben. "Dit was een politieke overeenkomst die slachtoffers en burgers uitsloot. Als president bevestig ik, met de Koreaanse burgers, dat het probleem niet opgelost kan worden met deze overeenkomst."

Zuid-Korea zou hebben ingestemd met het verwijderen van beelden die herinneren aan het lot van de vrouwen

Een onderzoeksteam van de Zuid-Koreaanse regering presenteerde woensdag een rapport, waarvan de conclusie is dat de deal met Japan door politici achter gesloten deuren is gemaakt en dat er afspraken geheim zijn gehouden. Zo zou Zuid-Korea hebben ingestemd met het verwijderen van beelden die herinneren aan het lot van de vrouwen, zonder dat dit bekend werd gemaakt. Tokio heeft grote moeite met deze beelden, waarvan de bekendste bij de Japanse ambassade in Seoul staat.

Overeenkomst

De overeenkomst met Japan is eind 2015 gesloten door de toenmalige conservatieve Zuid-Koreaanse president Park Geun-hye. Zij is aan het begin van dit jaar, na grootschalige burgerprotesten, afgezet door het constitutionele hof van Zuid-Korea vanwege fraude en machtsmisbruik. De progressieve liberaal Moon volgde haar in mei op. Moon beloofde tijdens de verkiezingscampagne dat hij de overeenkomst met Japan zou herzien.

Japan verzet zich hevig tegen aanpassing van de afspraken. Minister van buitenlandse zaken Taro Kono beklemtoont dat de afspraken 'finaal en onomkeerbaar' zijn. Japan beloofde destijds een bedrag van ruim 7,5 miljoen euro te storten in een fonds voor de slachtoffers en de nagedachtenis. Daarmee zouden individuele claims van tafel zijn.

De Japanse premier Shinzo Abe, die een nationalistische koers vaart, kan voor zijn achterban moeilijk op de gemaakte afspraken terugkomen. Uit opiniepeilingen blijkt dat een ruime meerderheid van de Japanners vindt dat de zaak nu is afgedaan. Komend jaar staan er in Japan verkiezingen op het programma, die Abe opnieuw wil winnen.

President Moon heeft gezegd dat de deal 'emotioneel onacceptabel' is

Emotioneel onacceptabel

Een nog veel grotere meerderheid van de Zuid-Koreanen vindt dat de afspraken wel op de helling moeten. Iedere woensdag is er in Seoul een herdenking voor het leed van de seksslavinnen, waarbij al sinds 1992 honderden mensen bijeenkomen. President Moon heeft gezegd dat de deal 'emotioneel onacceptabel' is.

Het dreigende conflict tussen Zuid-Korea en Japan, beide bondgenoten van de Verenigde Staten, komt op een ongelukkig moment. De twee landen liggen in de vuurlinie van Noord-Korea, dat over kernraketten zegt te beschikken en met oorlog dreigt.

Ook bij de Olympische Winterspelen in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang kan de onenigheid een rol gaan spelen. The Japan Times meldt dat premier Abe overweegt om niet aanwezig te zijn bij de openingscerenomie in februari. De mascottes van de winterspelen en de Paralympics, de witte tijger Soohorang en de zwarte beer Bandabi, zijn morgen ook bij het luiden van de klok voor het nieuwe jaar.