Barth en Hoekema: Waarom een politiek huwelijk kwetsbaar maakt
Na de val van senator Marleen Barth moet nu ook haar echtgenoot Jan Hoekema weg als burgemeester van Langedijk. Het politieke paar heeft de schijn tegen.
Eerst ging zij, en nu hij. Het komt in de politiek niet vaak voor dat twee partners elkaar meeslepen in hun val, maar het vertrek van burgemeester Jan Hoekema (D66) uit zijn gemeente Langedijk en het eerdere aftreden van zijn echtgenote Marleen Barth (PvdA) als Eerste Kamerlid is er een schoolvoorbeeld van.
Hoekema liet de gemeenteraad donderdagavond laat weten dat hij zijn post als burgemeester al na zes maanden verlaat. Reden daarvoor is volgens hem níet de omstreden regeling waarmee hij na zijn vertrek als burgemeester van Wassenaar nog eens 17.800 euro boven op de normale wachtgeldregeling kreeg. En ook níet de korting die zijn echtgenote Barth bedong op de huur van de Wassenaarse ambtswoning op het moment dat hij ‘slechts’ dat verhoogde wachtgeld kreeg. Hoekema geeft als reden op dat zijn gemeente ‘niet langer mag worden belast met de media-aandacht voor zijn persoon’.
Toch is zijn terugtreden vooral een gevolg van het politieke huwelijk tussen Hoekema en Barth, waarin eerst de een iets onhandigs doet, en dan de ander een omstreden stap zet. Uiteindelijk is het geheel méér dan de som der delen. In een politiek huwelijk wordt niet alleen een persoonlijke relatie bestendigd, maar worden ook twee bestuurlijke en politieke netwerken aan elkaar gekoppeld. Die koppeling zorgde in het geval van Barth en Hoekema voor een maximum aan kracht en invloed, maar maakte hen als ‘hoge boom’ ook kwetsbaar.
Geen gouden kranen
Hoekema en Barth kwamen voor het eerst in 2007 als paar negatief in de publiciteit omdat de toenmalige monumentale ambtswoning op kosten van de gemeente voor 630.000 euro was verbouwd, terwijl de huur destijds keurig op 860 euro per maand bleef. Barth zei enkele jaren later tegen de Volkskrant in een persoonlijk dubbelinterview dat ze toch echt voor een sobere aanpak hadden gekozen. “We hebben het goedkoopste parket, de goedkoopste gordijnen. Alles om de kosten te bewaken.” De kop van het artikel luidde: 'We hebben echt geen gouden kranen.' Barth: “Wij zijn echt de arme sloebers van de straat.” Maar de beeldvorming werd er niet beter op. Integendeel, Barth werd ‘diva-gedrag’ verweten.
Hoekema had vervolgens geen gelukkig burgemeesterschap in Wassenaar, het hing van incidenten aan elkaar. Plaatselijke politici zouden het bij zijn afscheid in 2017 beschrijven als het einde van een 'slecht huwelijk'. Hij kwam in de problemen omdat hij twee pizza's niet had afgerekend bij de supermarkt. Er was de zogenaamde 'seksrel' tussen een dronken wethouder en drie raadsleden die voor 1,5 ton onder de verantwoordelijkheid van Hoekema werd afgekocht. Uiteindelijk viel hij over de beveiliging van de nieuwe Amerikaanse ambassade in Wassenaar. Een groot deel van de raad nam het Hoekema kwalijk dat hij te snel akkoord was gegaan met de komst van deze diplomatieke post en dat niet het kabinet, maar de gemeente moest opdraaien voor de kosten van de beveiligingspaaltjes.
Optelsom
Hoekema kon na zijn voortijdig afgebroken burgemeesterschap in Wassenaar boven verwachting snel als waarnemer in Aa en Hunze en daarna in Langedijk aan de slag, totdat NRC twee weken geleden met de omstreden ophoging van het wachtgeld van Hoekema in Wassenaar op de proppen kwam, én met de huurkorting die Barth voor de ambtswoning had bedongen. Toen doemde opnieuw het beeld op van de twee bestuurders voor wie het nooit genoeg is.
Barth kwam vervolgens in politieke problemen doordat het wachtgeld van haar, de huurkorting én haar verblijf op de Malediven tijdens het belangrijke debat in de Senaat over de Donorwet, bij elkaar werden opgeteld. De steun van de PvdA voor Barth verdween. Toen al was duidelijk dat dit vertrek óók haar man zou meeslepen. En niet zozeer vanwege het disfunctioneren van de burgemeester van Langedijk.
Lees ook wat Ombudsman Adri Vermaat schreef over de berichtgeving van Trouw: In de affaire-Barth koos de politieke redactie voor de juiste journalistieke afweging.
Lees ook: De PvdA-top haalt opgelucht adem: partijprominent Marleen Barth, fractievoorzitter in de Eerste Kamer, heeft zelf haar ontslag aangeboden vanaf haar vakantieadres op de Malediven.