Direct naar artikelinhoud

Kunt u op een fiets passen? Dan bent u niet arbeidsongeschikt

Kunt u op een fiets passen? Dan bent u niet arbeidsongeschikt
Beeld ANP

Het kabinet maakt het moeilijker om een arbeidsongeschiktheidsuitkering te krijgen. En voor een grote groep arbeidsbeperkten gaat de uitkering na verloop van tijd fors omlaag.

De regering wil de criteria voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering volgend jaar aanscherpen. Straks komt naar schatting 9 procent minder mensen dan nu in aanmerking voor de Wia, de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen, voorheen de WAO. Dat blijkt uit antwoorden van minister Wouter Koolmees van sociale zaken op Kamervragen. 

Ook vallen er straks meer mensen onder de regels voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten; nog eens 4 procent, aldus Koolmees. Dat kan grote consequenties hebben voor de hoogte van hun uitkering.

De vakbonden maken zich zorgen. “Het is weer een bezuiniging die de meest kwetsbare groep treft”, reageert CNV-voorzitter Maurice Limmen. Onacceptabel vindt hij. “Dit kabinet zet arbeidsbeperkten in de kou”, vindt Erica Hemmes, bestuurder bij FNV Uitkeringsgerechtigden. 

Een arbeidsbeperkte kan een Wia-uitkering vergeten al is er maar één functie die hij kan uitvoeren

Honderden euro's per maand

De hoogte van de uitkering voor mensen die gedeeltelijk worden afgekeurd, wordt afhankelijk van het feit of ze voor hun resterende ‘verdiencapaciteit’ wel of geen werk vinden. Hemmes: “Als dat niet lukt, dan rest een minimumloon-gerelateerde uitkering. En dat kan zo honderden euro’s per maand schelen.” 

Minister Koolmees schat in dat straks jaarlijks 1300 mensen die nu nog volledig arbeidsongeschikt worden verklaard, niet meer in aanmerking komen voor een Wia-uitkering. Hij of zij kan een Wia-uitkering vergeten als er straks al één functie is die de zieke of lichamelijk beperkte kan doen, bijvoorbeeld servicemedewerker bij een fietsenstalling, op een callcenter, of wikkelaar van elektrische draden. Nu is het nog zo dat iemand als arbeidsongeschikt wordt aangemerkt als hij of zij tenminste drie functies kan uitoefenen.

Lastig om werk te vinden

De wijziging geldt alleen voor nieuwe gevallen. Het kabinet wil zo de instroom in de Wia verlagen. Limmen: “Dus de toegang tot de Wia wordt bemoeilijkt én de groep in de hoogste arbeidsongeschiktheidscategorie wordt de arbeidsmarkt op gedwongen, anders daalt de uitkering. En dat terwijl iedereen weet dat het voor deze groep mensen heel lastig is om werk te vinden.”

Om welke mensen het precies gaat? Dat weet niemand

Wie zijn die mensen die nu nog arbeidsongeschikt worden verklaard en straks onder de aangescherpte regels gezond zouden zijn? Dat weet niemand. Om te beoordelen wat iemand nog kan, wordt het keuringsboek van het UWV gebruikt, dat officieel claimbeoordelings- en borgingssysteem (CBBS) heet. Daarin staan ruim vijfduizend functies, maar het document is niet openbaar.

Niemand maakt zich druk

Arbeidsdeskundige en specialist arbeidsongeschiktheid Nico van Hemmen maakt zich nog meer zorgen om een andere aangekondigde maatregel. Er zijn nu meerdere categorieën in de Wia. Mensen kunnen voor 35 tot 80 procent worden afgekeurd, of voor 80 tot 100 procent. Het kabinet wil dat wijzigen in 35 tot 99 procent. Daardoor vallen straks meer mensen onder de regels voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten. “Dat heeft gigantische gevolgen voor de hoogte van hun uitkering”, waarschuwt Van Hemmen. 

“Als deze groep gedeeltelijk arbeidsongeschikten langere tijd zonder werk zit, krijgen ze een zogenoemde vervolguitkering. Dat is een percentage van het wettelijk minimumloon en echt geen vetpot.” Het voordeel van een Wia-uitkering ten opzichte van bijstand is dat er niet wordt gekeken naar het vermogen of het inkomen van de partner.

Van Hemmen: “Het fnuikende is dat mensen niet van de voorgestelde wijzigingen weten. Voor de groep die nu al in de Wia zit, verandert er immers niets. En de groep voor wie het gaat gelden, weet het nog niet, want die is nu nog gezond en aan het werk. Dus niemand die zich hier druk om maakt.” 

Lees ook:
Begin jaren negentig ging het mes in de WAO en de Ziektewet. Het huidige kabinet wil nog iets verder snijden.