Een oorlog tussen bondgenoten Turkije en de VS is niet langer ondenkbaar
De Turken willen meer dan alleen Afrin. Ze willen doorstoten naar Manbij, waar de Amerikanen zitten. Die willen niet weg.
De Turkse invasie van de Syrische provincie Afrin zet alle regionale verhoudingen op scherp. Met het Vrije Syrische Leger openden de Turken de aanval op Amerika's Koerdische bondgenoten van de YPG. De strijd gaat er bijzonder hard aan toe: de Koerdische strijders blazen veel tanks en pantservoertuigen op met hun anti-tankraketten, en andersom komen veel Koerdische strijders om bij Turkse lucht- en grondoperaties.
Turkije zegt Noord-Syrië te willen schoonvegen van de Koerdische YPG-strijders. Deze militie is gelieerd aan de Koerdische Arbeiderspartij PKK, die in Turkije, Europa en de VS op de terroristenlijst staat. Voor Turkije is de strijd dus een volstrekt legitieme.
Een video toont Syrische strijders rond het naakte lichaam van een dode, ernstig gemutileerde Koerdische militante. Ze maken opmerkingen over haar uiterlijk
Paar dagen werden weken
Bij de verovering van Afrin gebruikt Turkije zijn Syrische bondgenoten als stoottroepen. De Turken en hun vrienden misdragen zich in toenemende mate. Strijders roepen in video's op tot het vermoorden van 'de atheïstische Koerden' en onlangs verscheen er een gruwelijke video op het internet van een omgekomen Koerdische militante. De Syrische strijders hadden haar lichaam ernstig gemutileerd en maakten opmerkingen over haar uiterlijk terwijl ze naakt op de grond lag.
De Turken en hun bondgenoten wekken de indruk dat de oorlog slecht is voorbereid. De Turkse regering dacht aanvankelijk dat de verovering van Afrin een paar dagen zou duren, maar na drie weken hebben de Turken en hun Syrische bondgenoten slechts kleine delen van de buitenranden in handen.
De Turkse regering heeft ondanks de vele tegenslagen haar verwachtingen niet naar beneden bijgesteld, maar juist verhoogd. De Turken zijn ook gearriveerd in de provincie Idlib. Ze hebben twee doelen: bescherming van hun bondgenoten tegen aanvallen van Assad en de Russen en uitbreiding van hun invloed in de provincie. Zowel Assad als Rusland laten Turkse militairen ongemoeid.
'Terug aan de ware eigenaars'
Maar de Turken willen nog meer: doorstoten naar de provincie Manbij, waar eveneens de Koerdische YPG is gevestigd. De Turkse president zegt dat hij de Koerdische milities uit deze regio wil verdrijven, en het gebied wil teruggeven aan haar 'ware (Arabische, red.) eigenaars'.
De tekst loopt door onder de kaart.
Manbij verschilt van Afrin op een belangrijk punt: de aanwezigheid van Amerikaanse troepen. De VS hebben veel personeel in Manbij. Turkije wil dat Amerika zich terugtrekt uit dit gebied en waarschuwt Washington dat er Amerikaanse militairen kunnen sneuvelen als zij bij hun Koerdische vrienden blijven.
Ankara waarschuwt Washington dat er Amerikaanse militairen kunnen sneuvelen als zij bij hun Koerdische vrienden blijven
Volgens Turkije heeft Amerika geen reden om langer in Syrië te blijven, nu terreurbeweging IS grotendeels is verslagen. Maar de Amerikanen beweren dat hun aanwezigheid in Syrië nodig is om te zorgen dat IS niet terugkomt.
Heel trots
De VS negeren de Turkse dreigementen vooralsnog. De Amerikaanse generaal Jamie Jarrard, die deze week Manbij bezocht, liet weten dat zijn militairen blijven in Manbij. "We zijn heel trots op onze posities hier en we zullen zorgen dat iedereen dat weet", vertelde hij aan The New York Times.
Jarrard werd bij zijn bezoek vergezeld door zijn collega Paul Funk. Deze Amerikaanse generaal was een stuk minder diplomatiek en had een duidelijke boodschap voor president Erdogan: "Als je ons raakt, dan volgt er een agressieve reactie. We zullen ons verdedigen." De Turken hebben nog niet gereageerd op het Amerikaanse dreigement, maar het is duidelijk dat een oorlog tussen twee Navo-bondgenoten niet langer ondenkbaar is.
De tekst loopt door onder de foto.
Rond Afrin liggen de spookdorpen
Hoe vergaat het de Koerden in de regio Afrin? Vanuit Amersfoort belt de Syrisch-Koerdische Jakdar Hamid met zijn zus. Ze verliet haar dorp maar net op tijd.
Al ruim twee weken kan de Syrisch-Koerdische Jakdar Hamid aan niks anders denken dan aan zijn geboortegrond in Syrië. Zittend op de rand van zijn bed vertelt hij over zijn angsten. Hij heeft al een hoop gemist. De geboorte van zijn neefjes en nichtjes, de bruiloft van zijn zus. Als ze er straks opeens niet meer zijn...
"Mijn familie is een belangrijk deel van mijn leven, als zij het niet goed hebben hoe kan ik hier dan van het leven genieten?" Volgende week organiseert hij een stille tocht in Amersfoort voor de mensen die sinds het begin van het Turkse offensief zijn omgekomen.
Hamids Koerdische familie komt uit de Noord-Syrische regio Afrin, dat sinds twee weken gebombardeerd wordt door het Turkse leger. Zijn familie is op de vlucht geslagen.
Paniek
Hij verliet Afrin al op zijn zeventiende. Hij was dienstplichtig en ontsnapte aan de oorlog door naar buurland Libanon te vluchten. Later kwam hij in Amersfoort terecht, waar hij bij een vrijwilligers woont die hem in 2015 opving. Binnenkort krijgt hij zijn eigen woning.
Op zijn kleurijke zolderkamer belt hij met zijn zus Fidan. Zij woonde met haar gezin in het plaatsje Cinderes, nabij de Turkse grens, zo'n 20 kilometer ten westen van de stad Afrin. Sinds twee weken staat haar leven op z'n kop. "Op de derde dag van de operatie hoorden we 's nachts vliegtuigen die dichtbij bombardeerden", vertelt ze. "In de buurt van ons dorp is een militaire basis. We dachten niet dat ze burgers zouden bombarderen, maar op een gegeven moment kwam het zo dichtbij dat we begrepen dat ze dat wel deden".
We schuilden in kelders onder de grond, maar omdat het daar zo koud was werden de kinderen ziek
Paniek verspreidde zich en midden in de nacht stond het hele dorp op straat. "We hebben dagen niet geslapen. We schuilden in kelders onder de grond, maar omdat het daar zo koud was werden de kinderen ziek", zegt Fidan, die twee jonge kinderen heeft.
Barre tocht
Na heftige discussies met haar man en moeder over het al of niet verlaten van hun dorp waagden ze de nachtelijke trip in een overvolle open auto, richting de stad Afrin. In alle consternatie namen ze onvoldoende kleren of dekens mee, maar na een barre tocht bereikten ze de stad. De kinderen zijn aan de beterende hand. Op de achtergrond zijn ze te horen.
"De kinderen vragen ons steeds: wanneer gaan we terug naar huis", zegt Fidan. Voorlopig is het te onveilig. Ze leeft van dag tot dag en prijst zich gelukkig dat ze voorlopig veilig zijn in Afrin, al is het op elkaar gepropt en onder flinke stress. Het huis van haar broer in de stad heeft twee slaapkamers, maar nu verblijft Fidan er met haar kinderen en met zes andere gezinnen.
Haar dagen bestaan uit het geruststellen van haar kinderen, die angstig reageren op alle harde geluiden uit de lucht, en het volgen van het nieuws. Ze probeert informatie uit hun dorp en over het lot van bekenden te achterhalen.
Zegeningen
Cinderes is veranderd in een spookdorp, zag Fidans man toen hij vorige week op en neer reed om de geiten en de schapen die de familie houdt te eten te geven. Een oude man uit het dorp, een van de weinigen achtergeblevenen, zorgt nu voor de dieren. Een foto op Jakdars telefoon toont het ingestorte huis van zijn zus. Het puin en uitstekend betonijzer duidt op een recent bombardement.
Fidan en haar gezin zijn dus net op tijd uit het dorp vertrokken. Ze telt haar zegeningen. Dagelijks wordt ze geconfronteerd met verhalen van mensen die het minder getroffen hebben.
Ruim honderd doden door bombardement VS
De Amerikaanse aanwezigheid in Syrië leidt niet alleen tot problemen met de Turken. Het leger van de Verenigde Staten heeft in Oost-Syrië een bloedbad aangericht onder Syrische troepen. De Amerikanen bombardeerden woensdagnacht stellingen van het Assad-regime, waarbij mogelijk meer dan honderd doden vielen en vele gewonden.
De Syriërs spreken van een Amerikaanse agressiedaad: De VS verblijven illegaal in Syrië en hebben geen recht op zelfverdediging
De bombardementen waren volgens de Amerikanen defensief: het Syrische leger wilde een aanval uitvoeren op de Amerikaanse troepen en de Koerdische strijders in de buurt van de Oost-Syrische stad Deir Ezzor.
De Syriërs spreken van een Amerikaanse agressiedaad. De VS verblijven illegaal in Syrië en hebben daarom geen recht op zelfverdediging, aldus Damascus. Het is ook niet duidelijk of de Syriërs van plan waren om de Amerikanen en de Koerdische milities aan te vallen.
Vergrote kans op oorlog met Russen
De Amerikaanse bombardementen brengen niet alleen de strijd tegen IS in gevaar, maar vergroten ook de kans op een oorlog met Rusland. Er bevinden zich veel Russische militairen op regeringsgebied. Als de Amerikanen Syrische troepen bombarderen, dan kunnen er ook Russische doden vallen. Voor zover bekend zijn er geen Russische militairen omgekomen bij de aanval.
Het Russische ministerie van defensie beschuldigt de Amerikanen ervan dat zij uit zijn op controle over de olievelden
Moskou en Washington onderhouden contact over hun bewegingen in Syrië om conflicten te vermijden. Maar volgens de Russen wisten zij niets van een actie van Assad tegen de Amerikanen. Het Russische ministerie van defensie, net als het Turkse, beschuldigde de Amerikanen ervan dat zij niet meer uit zijn op het verslaan van IS, maar op controle over de olievelden.
Het is niet de eerste keer dat de VS het Syrische leger bombarderen. In april viel Amerika Syrische militaire bases aan nadat er gifgas was gebruikt.
Lees ook:
Turkije viel de Syrische regio Afrin 'uit zelfverdediging' binnen. Heeft Turkije een punt, mogen zijn tanks Syrië binnenrollen?