Direct naar artikelinhoud
Opinie

Fulltime werken is achterhaald, ook voor de man

Van de jonge vaders is de helft een halve of hele dag thuis om een kind te verzorgen.Beeld Hollandse Hoogte / Tom van Limpt

Parttime werken heeft de toekomst. Met meer tijd voor sociale contacten zullen we allemaal gelukkiger en gezonder zijn, meent Esther de Jong.

Tijd is een schaars goed nu de wereld in hoog tempo verandert. Het verdienen van een inkomen, opvoeden en zorgen voor kinderen, onszelf, ouders en anderen in de buurt, de noodzaak om in sociaal, cultureel, politiek én technologisch opzicht enigszins ‘bij’ te blijven: het kost allemaal tijd. Waarom 40 uur per week blijven werken? Het heeft grote voordelen om de norm op 30 uur te stellen: 75 procent is het nieuwe fulltime.

In een Zweeds experiment, waarbij verpleegsters in een rusthuis twee jaar lang diensten van zes in plaats van acht uur draaiden, bleek dat het ziekteverzuim daalde, men minder vrije dagen opnam, een betere gezondheid ervoer en lagere stressniveaus rapporteerde vergeleken met de controlegroep. In Nederland is nog steeds het ‘anderhalf verdienersmodel’ gangbaar onder heteroparen, zeker met kinderen: de man werkt fulltime, de vrouw parttime. Van vrouwen wordt verwacht en geaccepteerd dat zij betaald werk verrichten mits zij de zorg voor kinderen, ouders en naasten op zich nemen, onbetaald. 

Uit het recente tijdsbestedingsonderzoek van het SCP blijkt dat mannen en vrouwen wekelijks gemiddeld evenveel uren stoppen in werk en zorg, maar de verdeling is anders. De man besteedt 60 procent aan betaald werk en 40 procent aan zorgtaken, bij de vrouw ligt dit precies andersom. Het gevolg: van de werkende vrouwen heeft 73 procent een deeltijdbaan.

Deeltijd werken is geen wens, maar een oplossing voor een dilemma: hoe zorg, huishouden en werk te combineren

Kwetsbaarheid

Uit het recente SCP-rapport ‘Werken aan de start’ blijkt dat een derde van jonge vrouwen (18-25 jaar) al parttime werkt om zorg, huishouden en werk te combineren. Zij lijken al voor te sorteren op een parttime loopbaan. Dat leidt tot financiële kwetsbaarheid: slechts 59 procent van alle Nederlandse vrouwen is financieel zelfstandig. 

Na scheiding of overlijden van partner belanden ze vaak in financiële problemen. Bovendien bouwen zij minder pensioen op. De helft van de jonge vrouwen uit het SCP-rapport zou meer uren willen werken en geeft aan minder voldoening uit werk te halen dan mannen. Deeltijd werken is vaak geen primaire wens, maar een oplossing voor een dilemma: hoe zorg, huishouden en werk te combineren.

De discussie die na dit SCP-rapport losbarstte, focust op de vrouw, ‘het balanstrutje’, die een perfecte verhouding nastreeft tussen privé en werk. Maar laten we ook naar de partner kijken. Van de jonge vaders is de helft een halve of hele dag thuis om het kind te verzorgen. Meer vaders willen er zijn voor hun kinderen en de zorg niet enkel aan de vrouw overlaten. Maar ze stuiten vaak op weerstand bij hun werkgever tegen parttime werkende mannen.

Uit diverse onderzoeken van SCP en CBS echter blijkt dat een toenemend aantal mannen en vrouwen een gelijke verdeling van arbeid en zorgtaken wil. Ook is voor steeds meer mannen en vrouwen een deeltijdbaan voor zowel moeders als vaders van jonge kinderen het ideaal. Er is meer in het leven dan werk alleen.

Sociaal kapitaal

Sociale contacten zijn essentieel voor het menselijk welzijn. Het onderhouden van banden met familie en vrienden, die verdergaan dan een app, vergt tijd. Evenals actief burgerschap zoals mantelzorg, vrijwilligerswerk en politieke participatie. Het sociale kapitaal dat hiermee in al zijn diversiteit wordt ontwikkeld, is onmisbaar voor de cohesie in de samenleving. En daar profiteren we allemaal van.

Maar ook moeten we alert zijn op stereotype taakverdeling zoals bleek uit onderzoek van SCP en Atria: vrouwen doen in de vrije tijd het ‘emotiewerk’ thuis en de mantelzorg, en mannen gaan de sport en politiek in.

De 30-urige werkweek, voor mannen én vrouwen, geeft ruimte voor verandering in de taakverdeling tussen vrouwen en mannen in een complexer wordende wereld. Een verandering die al door Joke Smit, voorvechtster van onder meer een betere positie voor moeders, werd bepleit in de jaren zeventig. Als het experiment in Zweden een goede indicatie is, zullen we allemaal gezonder en gelukkiger zijn. Joke Smit was haar tijd vooruit.

Fulltime werken is achterhaald, ­laten we dat nu eens erkennen.

Esther de Jong is senior beleidsmedewerker bij Atria, ­kennisinstituut voor emancipatie en ­vrouwengeschiedenis.

Lees ook:

Kroost op komst? Vaak blijft de partner die het meest verdient fulltime werken, terwijl de ander een stap terug doet om voor het nageslacht te zorgen. Dat lijkt misschien logisch, maar het is lang niet altijd voordeliger.