Direct naar artikelinhoud

Eindelijk komen er treinen als metro, maar dat lost de problemen nog niet op

Over zeven jaar rijdt er iedere vijf minuten een trein tussen Den Haag en Rotterdam.Beeld ANP

Met de aanleg van een metro-achtige verbinding tussen Den Haag en Rotterdam lijken de geesten eindelijk rijp voor het zo gewenste spoorboekloos reizen met de trein. Toch zal het grootser en sneller moeten.

Eindelijk transformeert de trein dan in een metro. Over zeven jaar rijdt er om de vijf minuten een trein tussen Den Haag en Rotterdam, zo maakte staatssecretaris Van Veldhoven bekend. Ze trekt een dikke 300 miljoen euro uit om meer treinen te laten rijden tussen de tweede en derde stad van Nederland.

Zoveel treinen zelfs, dat reizigers niet meer hoeven na te denken over iets ouderwets als een dienstregeling. Vanaf 2025 moet het traject tussen Den Haag en Rotterdam met 14 treinen per uur gereed zijn voor spoorboekloos, dus metro-achtig reizen.

Daarmee lijkt het treinen zonder op het horloge te hoeven kijken eindelijk van de grond te komen - na allerlei financiële tegenvallers en vertragingen. Er rijden al tienminutentreinen tussen Amsterdam en Eindhoven.

Het streven is 240.000 woningen te bouwen tot 2040. Die zul je met goed openbaar vervoer bereikbaar moeten maken

"Wij zijn heel blij met dit besluit, deze verbinding draagt aanzienlijk bij aan een beter bereik van de zuidelijke Randstad", zegt Lennart Harpe van Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), de samenwerking van gemeenten die zich hard maken voor een betere bereikbaarheid en een beter vestigingsklimaat van de regio. "Maar het is niet dé oplossing. De consequentie is namelijk dat Schiedam - Centrum zijn Intercity-status verliest, wat voor mensen uit bijvoorbeeld Voorne-Putten een nadeel is."

Niet ambitieus genoeg

Spoorbeheerder Prorail gaat het spoor tussen medio 2019 en eind 2024 geschikt maken voor acht intercity's en zes sprinters per uur in beide richtingen. Het baanvak tussen Rijswijk en Delft-Zuid gaat dan naar vier sporen.

Niet ambitieus genoeg, vindt Harpe: "Het streven is om 240.000 woningen te bouwen tot 2040. Die zul je met goed openbaar vervoer bereikbaar moeten maken. Trek die viersporigheid dus door tot aan Dordrecht."

Ook reizigersvereniging Rover staat niet helemáál langs het spoor te springen over de nieuwe hoogfrequente verbinding: "Wij zijn enorm voorstander van metro-achtig openbaar vervoer, zoals we ook in onze OV-visie 2030 hebben beschreven. Ironisch genoeg zijn juist de tienminutentreinen misschien wel de grootste bedreiging hiervoor. Tenslotte focust NS zich uitsluitend op Intercity's en vanwege de krapte op het spoor komen hierdoor meerdere sprinters in de verdrukking. En sprinters zijn nu juist de basis van metro-achtig OV."

Rover vraagt zich af wat reizigers terugkrijgen als het spoorboekje straks overbodig is: "Dat reizigers die het halve land doorrijden niet meer per se op hun horloge hoeven te kijken is mooi", zegt de woordvoerster. "Maar volgens ons kijken mensen die langere afstanden kijken evengoed wel in de planning voordat ze aan zo'n reis beginnen. Het zijn juist de kortere sprinter-afstanden die spoorboekloos zouden moeten worden, zoals een metronetwerk in een grote metropool. Hopelijk wordt hier nu een start mee gemaakt."

Kinderachtig land

De aanpak van het spoortraject Den Haag-Rotterdam is onderdeel van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer, waarmee stapsgewijs de drukste spoortrajecten in Nederland geschikt worden gemaakt voor intensiever gebruik. 

De bevolking van de Randstad groeit de komende tien jaar met een half miljoen. Daarom is er volgens stedenbouwkundige Riek Bakker 'niks op tegen' om als eerste een hoogfrequente treinverbinding aan te leggen tussen Den Haag en Rotterdam.

"Maar je lost er de problemen van de Randstad niet mee op. Nadat de markt een tijdje op zijn gat heeft gelegen moeten nieuwe plannen worden gemaakt. En wel meteen. We moeten niet lokaal een dingetje gaan doen maar goeie, grote, integrale plannen maken. De Deltawerken werken ook tot op de dag van vandaag. We zijn toch geen kinderachtig land? Laten we flink zijn."

Volgens Wijnand Veeneman, Universitair Hoofddocent vervoer aan de TU Delft, is er met spoorboekloos reizen niet daadwerkelijk sprake van een echt metrogevoel:

"Want daar hoort ook staan bij. De Nederlandse ruimtelijke structuur leidt tot een langere tijd in de trein, waarbij we gewend zijn geraakt aan zitten in een zetel, en niet op een bankje. Als je kijkt naar Parijs of Londen, dan gebruiken zij op dezelfde reistijden wel treinstellen met meer staruimte en minder zetels."

Het aangekondigde spoorboekloze traject tussen Den Haag en Rotterdam past volgens Veeneman bij een gegroeid netwerk waarbij treinen relatief kleine steden - naar internationale maatstaven - met elkaar verbinden.

Hij noemt reizen zonder te hoeven plannen 'een interessante ontwikkeling': "Vroeger hadden we slechte tools om onze reis te plannen. Spoorboekjes boden de mogelijkheid om te kijken hoe laat die ene trein ging. Met aansluitingen via de gele vertrekstaten op de stations. Toe kwam de reisplanner, waarmee je, na installatie vanaf floppy disks, je reis thuis op de computer in zijn geheel kon plannen. Toen kwam de website van NS, waarop ook actuele veranderingen werden meegenomen als je je reis ging plannen. Vervolgens kwam de mobiele telefoon, waarmee je al reizende je reis kon aanpassen op basis van steeds een nieuwe planning. Daar zaten ook nog eens alle bussen, trams en metro’s in. En straks gaan treinen zo vaak dat plannen overbodig wordt. Dat heet vooruitgang." 

Lees ook onze wedstrijd terug die we afgelopen week hielden op het spoorboekloos rijden-traject tussen Amsterdam en Eindhoven. Wie wint de race: de auto of de trein?

Lees ook: Spoorboekloos rijden wordt wel gezien als het hoogst haalbare in de wereld van het openbaar vervoer.