Direct naar artikelinhoud

Niet minder, maar juist méér kinderen gaan naar speciaal onderwijs

De Kei in Breda, een school voor speciaal onderwijs.Beeld Merlin Daleman

Vier jaar na invoering van de Wet passend onderwijs is er een groei van het aantal leerlingen in speciaal basisonderwijs.

Het aantal leerlingen in het speciaal basisonderwijs stijgt weer, zo blijkt uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (Duo) die Trouw analyseerde. Dat is opvallend, omdat het juist de bedoeling is dat kinderen met en zonder beperking zoveel mogelijk samen naar school gaan. Maar vier jaar na de invoering van de Wet passend onderwijs blijken kinderen met een beperking nog altijd grotendeels naar een aparte school te gaan.

In eerste instantie was er sprake van een afname, al ging het om zeer kleine percentages. Zo nam het aantal leerlingen in het speciaal basisonderwijs in 2014 (het eerste jaar na de Wet passend onderwijs) af met 2000. Dat kwam echter mede doordat het totale aantal basisschoolleerlingen in Nederland dat jaar daalde met ruim 20.000. In 2017 nam het aantal kinderen in het speciaal basisonderwijs juist weer toe met bijna honderd leerlingen – terwijl het totaal aantal basisschoolleerlingen opnieuw daalde, met 13.000. In totaal gaan er ongeveer 34.000 kinderen naar speciaal basisonderwijs.

Teleurstellend

Teleurstellende cijfers, vindt Illya Soffer, directeur van Ieder(in), de belangenvereniging voor mensen met een beperking. De organisatie publiceert vandaag een rapport over hoe belangrijk het is dat kinderen samen­­ naar school gaan. In het regulier onderwijs blijken kinderen een grotere en diversere vriendenkring op te bouwen.

Het onderwijs blijft gesegregeerd. Ouders kunnen onvoldoende kiezen voor een school in de buurt.
Illya Soffer, directeur van Ieder(in)

Soffer is positief over de intenties op papier. Naast de Wet passend onderwijs wijst ze op een VN-verdrag uit 2016 dat de mensenrechten van personen met een handicap beschermt en bevordert. “Maar ik zie het in de praktijk nog niet terug. Het beleid is erop gericht dat kinderen alleen naar een speciale school gaan als het niet anders kan, maar het onderwijs blijft gesegregeerd. Ouders kunnen onvoldoende kiezen voor een school in de buurt.”

Kost tijd

“Tot nu was passend onderwijs voornamelijk een politieke en bestuurlijke exercitie”, zegt ook Wim Ludeke, voorzitter van het Landelijk expertisecentrum speciaal onderwijs. Hij is niet verbaasd over de cijfers. Scholen die leerlingen juist wilden behouden in het regulier onderwijs moeten nu alsnog leerlingen doorverwijzen, ziet hij. Hij vindt het een groot goed dat leerkrachten en bestuurders uit regulier en speciaal onderwijs meer overleggen over leerlingen. “Maar er zal nog veel meer bewustwording en scholing van leerkrachten nodig zijn. In andere landen kost zo’n verandering vijftien tot twintig jaar.”

Astrid Ottenheym, directeur van het samenwerkingsverband Passend Onderwijs Noord-Kennemerland ziet ook in haar regio een lichte stijging, maar denkt dat er meer maatwerk wordt geleverd. “Een passende plek vinden is complex en vraagt tijd. Direct na de invoering van de Wet passend onderwijs waren­­ scholen terughoudend, waardoor ze helemaal niet doorverwezen. Wellicht is er daarom nu sprake van een lichte stijging in het speciaal onderwijs, ik verwacht niet dat die doorzet.”

Ministerie

Het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschappen bevestigt dat ‘na een jarenlange daling’ het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs weer licht is gestegen.  “De groei bestaat vooral uit leerlingen tot en met zeven jaar, met name dove, slechthorende kinderen en leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis, die niet onder het stelsel passend onderwijs vallen.” Het aantal leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs én het praktijkonderwijs is volgens de woordvoerder wel gedaald.

Dat er nog steeds veel kinderen naar het speciaal onderwijs gaan, kan ook een keuze zijn van ouders, benadrukt Soffer. “Zolang de ondersteuning aan kinderen met een beperking in het regulier onderwijs achterblijft, is er een grote groep die meent dat hun kwetsbare kind beter af is met leerkrachten met de juiste expertise.” Dat komt ook naar voren uit het onderzoek van Ieder(in). Ouders vinden de extra ondersteuning beter geregeld op speciale scholen.

Lees ook hoeveel invloed het heeft op hun sociale leven als kinderen met een beperking niet naar een reguliere school gaan.