PVV spint garen bij rechtszaak

Dat Wilders garen spint bij het feit dat hij voor de rechter staat, is al enige tijd zichtbaar in de peilingen. Ook in een eerder proces was dat het geval. De politicologen Joost van Spanje en Claes de Vreese berekenden in 2009, toen er alleen een besluit was genomen om Wilders te vervolgen, zijn winst op een tot vier zetels.

Van Spanje onderzocht ook het effect van vervolging van anti-immigratiepartijen in andere landen. Steeds opnieuw groeiden die juist op het moment dat er een rechtszaak was. "Als het je gaat om het bestrijden van retoriek van politieke partijen die tot discriminatie aan zou zetten, is een proces geen effectief middel", stelt hij.

Dat gegeven maakte dat gisteren op het Binnenhof een merkwaardige stilte heerste. Hoewel een collega, een Nederlands politicus is veroordeeld, proberen zijn collega's zich er zo kort mogelijk over uit te laten.

Omdat er nog een hoger beroep zal volgen, zeggen sommigen dat ze vinden dat ze als politicus niet horen te reageren op een lopende rechtszaak. Maar de stilte heeft ook een andere reden: rumoer voedt de PVV, en dat weet Den Haag inmiddels.

Overfocus

"Er zijn ergere dingen aan de hand in dit land dan de zaak tegen Wilders", zei minister-president Mark Rutte gisteren. Volgens hem heeft de pers een 'totale overfocus' op Wilders. "Wilders overschrijdt keer op keer morele grenzen", was de korte reactie van Jesse Klaver van GroenLinks, voor hij aan het weekend begon. Alexander Pechtold van D66 weigerde te reageren zolang de zaak nog onder de rechter is en Sybrand Buma van het CDA richtte zich vooral op Wilders' uitspraken over de onafhankelijkheid van de rechtspraak.

Het zegt niets over de uitslag op 15 maart, maar op dit moment is de PVV in de peilingen de grootste partij. Op twee staat de VVD. Maar VVD-leider Rutte sloot gisteren andermaal uit dat hij na de verkiezingen met de PVV in zee gaat: niet zolang Wilders zijn 'minder, minder Marokkanen'-uitspraak niet terugneemt.

Dat Wilders gas terugneemt is uitgesloten. Zelf gebruikte hij zijn veroordeling al meteen voor campagnedoeleinden. In zijn eerste reactie viel hij premier Rutte aan, 'en de rest van de culturele elite': "Het zal jullie niet lukken mij monddood te maken."

Samenwerking uitgesloten

Ook de meeste andere partijen hebben samenwerking met de PVV uitgesloten. Dat betekent dat in het geval de PVV de grootste partij wordt, ze ofwel een minderheidsregering zal moeten vormen, of alsnog genoegen zal moeten nemen met een plaats in de oppositiebankjes. Het laatste lijkt waarschijnlijker dan het eerste.

Voor het politieke debat in de nabije toekomst, of de sfeer in de verkiezingscampagnes, zal de veroordeling van Wilders waarschijnlijk weinig gevolg hebben. Zelf zegt hij dat hij zijn toon niet zal matigen. Net zo min zal de wet die hem veroordeelde veranderen.

Aanstaande donderdag vergadert de Tweede Kamer toevallig over het voorstel van van ex-PVV-Kamerleden Joram van Klaveren en Louis Bontes om precies het artikel uit het wetboek van strafrecht te schrappen waarop Wilders is veroordeeld. Er is geen meerderheid voor.