De liefde van de radicalen stroomt nog altijd oostwaarts

De Sovjet Unie heeft het loodje gelegd, rooie radikalinski's zijn zeldzaam geworden en naar Siberië wordt niemand meer verwenst. De radicalen bevinden zich nu voornamelijk op rechts. Toch is één ding hetzelfde gebleven: hun liefde stroomt nog altijd oostwaarts. Ze gaan graag bij Poetin op theevisite, sommigen laten zich vanuit Moskou financieel steunen, van anderen wordt het alleen maar vermoed. En bijna allemaal zien ze in Poetin het soort leider waaraan ook hún land behoefte heeft. Het soort leider dat ze zelf graag zouden zijn.

Ze zouden geen radicalen zijn wanneer ze hun land niet grondig zouden willen hervormen. 'Schoon schip maken,' noemt Geert Wilders dat als beleidsvoornemen voor zijn verhoopte premierschap vandaag in de Telegraaf. Alles moet op de schop opdat alles hetzelfde blijft: zelden was de grijsgeciteerde openingszin van Lampedusa's roman 'De tijgerkat' zo toepasselijk. Of liever: opdat alles terugkeert naar wat het ooit was.

Revolutie

Alle revolutionaire bewegingen hebben zo'n droom gehad, of ze nu links of rechts waren. De Franse Revolutie wilde terug naar de deugden van de Romeinse tijd, het nationaalsocialisme naar een Germaans verleden, het communisme naar de economie van de meent en het gemeenschappelijk eigendom, Rousseau naar het geluk van de Edele Wilde en de hippiebeweging van de jaren zestig deed dat nog eens dunnetjes over. Nu herstelt Poetin voor de Russen de mythe van de vaderlijke tsaar die de eer van het land behoedt en waakt over zijn onderdanen.

Het hangt er dus maar van af op welke tijd je je revolutie afstemt. Wat Poetin herstelt werd door de communisten juist bestreden - en beide uit naam van hetzelfde volk dat naar verlossing smacht. In Europa (en de VS) is het niet anders. Ter wille van het volk moet de natie nu weer een organisch lichaam worden, zo zegt elke leider op nieuwrechts, in plaats van de abstracte, kosmopolitische constructie die de erfgenamen van de Verlichting - van communisme tot EU - ervan gemaakt hebben.

Verbondenheid

Onderling zijn al die nieuwe nationale bewegingen het daarin zéér met elkaar eens. Ze zetten zich niet - zoals het klassieke nationalisme - af tegen andere landen en volkeren, maar zoeken verbondenheid met gelijkgezinden over de grens. Bijna zou je spreken van een nationalistische Internationale, zoals ooit communistisch links de Internationale zong. Dat laatste kon dat doen zonder met zichzelf in de knoop te raken. Bij de nieuwrechtse nationalen wringt het een beetje, zoals in de slagzin van Kees van Kooten en Wim de Bie's Tegenpartij: 'Samen voor ons eigen.'

Maar het echte gevaar ligt elders - en is hetzelfde als wat vroeger de linkse fellow-travellers werd nagedragen. Hoe luid de communistische Internationale ook gezongen werd, voor de Sovjet-Unie stond alles uiteindelijk in het licht van de eigen, Russische belangen. Ook daarin was de Franse Revolutie haar voorgegaan. Het Licht van de Rede moest schijnen over alle landen van Europa, zo klonk het aan het eind van de achttiende eeuw in Parijs. Maar toen puntje bij paaltje kwam werd datzelfde Europa door het verlichte Frankrijk leeggeroofd.

Van links naar rechts

Met de nationalistische Internationale van vandaag zal het onder leiding van Poetin niet anders gaan. De EU staat te wankelen en het lot van de Navo wordt onzeker. Uit naam van het ene Europese volk na het ander wordt de collectieve veiligheid vakkundig ontmanteld. Binnenslands laat Geert Wilders zien hoe je het gebinte van een land ondermijnt. Eerst werd de politiek in het ongerede gebracht, nu de rechtspraak gediscrediteerd. Wat een 'schoon schip' verder nog kan betekenen, doet alleen maar huiveren.

Zo herhaalt zich de revolutionaire geschiedenis van links naar rechts. Ter wille van haar hegemonie was de Sovjet-Unie graag bereid te stoken in de samenhang van het Atlantisch blok. Díe Russische Realpolitik is niet veranderd. De nationalistische Internationale die 'samen voor ons eigen' wil, kan het lot tegemoet zien van alle satellietstaten door de hele geschiedenis heen. Buffer, wingewest of kolonie: een grauwe toekomst is het in elk geval. De dienstbaarheid van Poetins vazallen is een veeg teken; de doelgerichtheid waarmee ze ter wille van de natie diezelfde natie demoraliseren. Misschien ligt ergens op zolder nog een oud spandoek op hergebruik te wachten: 'Ga dan zelf naar Siberië!'