Met Kroatië landt de tweede scherf van Joegoslavië in de schoot van Europa
In het holst van de nacht heeft de Europese Unie zijn territorium uitgebreid. Om middernacht trad Kroatië toe, waarmee de Unie nu 28 leden telt. Het is noch in Brussel, noch in Zagreb groots gevierd.
Voor Brussel is het toetreden van weer een nieuw lid bijna routine geworden, en Kroatië zal niet voor een aardverschuiving in de Unie zorgen. En de Kroaten moeten nog zien of het EU-lidmaatschap verbetering zal brengen in hun zwakke economische toestand; ze wachten af.
Daarmee moet het historisch belang van de toetreding van Kroatië niet worden onderschat. Kroatië is de tweede scherf van het oude Joegoslavië die EU-lid wordt. Slovenië is dat al sinds 2004, het land voert zelfs de euro. Macedonië is kandidaatlid, Montenegro onderhandelt al over toetreding, en vorige week werd in Brussel besloten dat ook met Servië de onderhandelingen over het EU-lidmaatschap kunnen beginnen. Bosnië en het omstreden Kosovo kunnen in de toekomst volgen.
Om te mogen praten over toetreding heeft Servië zijn medewerking aan het Joegoslaviëtribunaal moeten verbeteren en zijn afvallige provincie Kosovo moeten erkennen. En ook de andere ex-Joegoslavische landen hebben flinke stappen moeten zetten in wetgeving, democratie en rechtsstaat om in aanmerking te komen voor EU-lidmaatschap.
Zo wordt dan de vreselijke Joegoslavische crisis, die een kwart eeuw geleden losbarstte en vele levens eiste, tot een eind gebracht in de schoot van Europa. Zoals eerder de val van het IJzeren Gordijn leidde tot de opname van Midden- en Oost-Europese staten.
Dat zijn geen gemakkelijke processen. Voor de nieuwe lidstaten niet, die aan telefoonboeken vol voorwaarden moeten voldoen. Voor de bestaande leden niet, die vrezen voor verstoring van hun arbeidsmarkt, kosten, effecten op hun concurrentiepositie et cetera. En voor de Unie niet, want met iedere uitbreiding wordt de Europese besluitvorming moeilijker. Hoe meer leden, hoe minder slagvaardig Europa dreigt te worden. In een uitdijende Unie kan desintegratie een reëel gevaar worden, bijvoorbeeld als de Britten ooit per referendum voor vertrek kiezen.
Europa heeft wat van zijn magie verloren in de publieke opinie. En de Unie zelf voelt dat niet iedere uitbreiding een verbetering is. Maar dat doet niets af aan het historisch belang van de mars die met zes begon, op een kapotgeschoten continent, en die nu een kleine dertig deelnemers telt. Deelnemers, die elkaar niet meer naar het leven staan.