Amos Oz (1939-2018), geëngageerd auteur won nooit de éne prijs
Amos Oz, een van Israëls beroemdste schrijvers, is vrijdag op 79-jarige leeftijd overleden. Hij had kanker en was al enige tijd ernstig ziek.
Zijn dochter Fania Oz-Salzberger, een van zijn drie kinderen, schreef op Twitter: ‘Mijn vader is nu net overleden. Het ging snel bergafwaarts met hem, maar hij is vredig in zijn slaap heengegaan, omringd door zijn geliefden’. Zij bedankte iedereen die van hem gehouden had.
Oz was een van die schrijvers wiens naam de laatste jaren steeds genoemd werd als in oktober de Nobelprijs voor de literatuur er weer aankwam. Hij won die echter nooit, maar het zei wat over de internationale waardering die hem ten deel viel. Wel stond hij voor ‘Judas’, een van zijn laatste boeken, in 2017 op de shortlist van de Man Booker International Prize. Toen zijn Israëlische collega-schrijver David Grossman, eveneens genomineerd dat jaar, die prijs won, zei die over Oz: “Amos is mijn vriend en mijn leraar, en het is heel betekenisvol om met hem op dezelfde lijst te staan”.
Oz weigerde bij officiële gelegenheden te komen als protest tegen het ‘groeiende extremisme’ van de Israëlische regering
Oz schreef veertig boeken, en was internationaal een van de meest gewaardeerde en herkenbare Israëlische schrijvers. Zijn werk werd in 45 talen vertaald. Zijn laatste boek ‘Dear Zealots: Letters from a Divided Land’ werd vorige maand nog in de Verenigde Staten uitgegeven. In de drie essays waar dit boek uit bestaat, toont Oz zich nogmaals een gepassioneerde voorstander van de tweestatenoplossing, en spreekt hij zijn vurige hoop uit op een betere toekomst voor zijn land.
Uitgesproken
Oz was politiek geëngageerd en sprak zich vaak uit. Vorig jaar nog reageerde hij op de Duitse televisie op de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem. Hij zei toen: “Ieder land in de wereld zou president Trump moeten volgen en zijn ambassade naar Jeruzalem moeten verplaatsen. Tegelijkertijd zou elk van die landen ook een ambassade moeten openen in Oost-Jeruzalem als de hoofdstad van het Palestijnse volk.” Oz was prominent in zijn kritiek op premier Benjamin Netanyahu en weigerde bij officiële gelegenheden te komen als protest tegen het ‘groeiende extremisme’ van de Israëlische regering.
Amos Oz werd in 1939 als Amos Klausner in Jeruzalem geboren. Zijn vader kwam uit Litouwen, zijn moeder uit Polen. Toen hij twaalf was, pleegde zijn moeder zelfmoord. Twee jaar later veranderde hij zijn naam en ging hij in de kibboets Hulda wonen. Hij vocht in 1967 in de Zesdaagse Oorlog.
Een jaar later had hij zijn grote doorbraak als schrijver met ‘Mijn Michael’. In ‘Judas’ uit 2015, een boek over verraad, gaat het over een gesjeesde student die een revolutionaire scriptie over Judas Iskariot wil schrijven, en over een fictieve politieke figuur die gelooft in de broederschap tussen Joden en Palestijnen. Een verrader van de zionistische zaak dus.
Meest succesvol was ‘Een verhaal van liefde en duisternis’, een autobiografisch boek over de slechte verstandhouding met zijn vader, de zelfmoord van zijn moeder en zijn verhuizing naar de kibboets. Het boek werd in 2015 verfilmd door Natalie Portman, die in die film tevens Oz’ moeder speelde.
Lees ook:
Amos Oz: Mijn ouders zijn Europa uitgeschopt, gelukkig maar
In 2015 sprak Stevo Akkerman voor deze krant met Amos Oz.