Labour-Lord: 'Het is nog lang niet te laat om de Brexit te stoppen'

"Het is nog lang niet te laat om de Brexit te stoppen", vertelt Andrew Adonis in Londen tegen een groep buitenlandse media, waaronder Trouw. "Een tweede referendum is een serieuze mogelijkheid. De campagne om dat voor elkaar te krijgen is pas net begonnen."

Adonis was staatssecretaris van onderwijs onder premier Blair en later staatssecretaris van transport onder premier Brown. De Labour-prominent zit tegenwoordig in het Britse Hogerhuis. De afgelopen maanden begint hij zich meer en meer in het brexitdebat te mengen, met standpunten die door zijn partijleiding niet worden gedeeld. Labourleider Jeremy Corbyn beschouwt de EU-uittreding als onomkeerbaar en hij is op dit moment totaal niet genegen opnieuw een referendum over het EU-vraagstuk te organiseren.

Ook Brexiteers gruwelen van zijn uitspraken. Adonis heeft het voortdurend aan de stok met voormalig Ukip-leider Nigel Farage en zijn volgelingen. Op sociale media wordt de Labour-Lord voor van alles en nog wat uitgemaakt. "Dat doet me weinig. Eerlijk gezegd bestaat er voor mij geen beter gevoel dan Farage tegen me in het harnas jagen. Dan weet ik dat ik op de goede weg ben."

Keerpunt

Voor hem vormden de afgelopen verkiezingen in juni vorig jaar het keerpunt. Het was het moment dat premier Theresa May een vervroegde stembusgang organiseerde om daarmee haar mandaat in het parlement te vergroten. In plaats daarvan verloor ze haar meerderheid en sindsdien bungelt haar premierschap aan een flinterdun draadje. "Ze ging naar de kiezer met haar harde brexitkoers. Dat de Britten uit de interne markt willen stappen. En de kiezer zei: daar gaan we niet in mee. Dat steunt mij in de gedachte dat zo'n nieuw referendum echt te winnen valt."

Adonis heeft een heldere strategie om een nieuwe volksraadpleging af te dwingen. Allereerst zal hij de komende maanden door het land trekken om zo veel mogelijk Britten achter zich te krijgen. Maar cruciaal wordt het einde van het jaar, als premier May het onderhandelingsresultaat aan het parlement moet voorleggen zodat het in een speciale wet kan worden omgezet.

"In dat proces krijgt het parlement de kans om amendementen toe te voegen aan zo'n wet. Een van die amendementen wordt dat de Britse bevolking zich moet uitspreken over dit onderhandelingsresultaat. Met de vraag: wilt u deze brexitdeal die nu op tafel ligt, of toch in de EU blijven? Het is dan zaak om voor dat amendement een meerderheid te krijgen."

Lastig

En dat zal nog lastig genoeg worden. In het parlement kan Adonis rekenen op de Schotse nationalisten, de Liberaal Democraten en vermoedelijk op een kleine groep rebelse Conservatieven. Maar cruciaal is de steun van zijn eigen partij: Labour. "De komende maanden zullen we er alles aan doen om Corbyn te overtuigen. Hij leunt heel erg op de jonge kiezer, terwijl die juist enorm tegen de Brexit is. Met hun steun moeten we hem kunnen ombuigen."

Maar draait de strijdvaardige Adonis daarmee niet een democratische stem de nek om? 17,4 miljoen Britten stemden immers voor de Brexit in 2016. "Ik respecteer die uitslag. Maar de Britten kozen toen voor een verlanglijst. Er werd hun van alles beloofd en we zien nu al dat daar weinig van terechtkomt. Straks stemmen ze voor een concreet onderhandelingsresultaat."

Toch laten recente peilingen nog geen grote verschuivingen zien. Beide kampen gaan al sinds het referendum nek aan nek. Dus voorlopig lijken nog maar weinig brexit-stemmers spijt te hebben van hun keuze. "Britten zijn pragmatisch. Als ze aan het einde van het jaar zullen zien hoe hard de Brexit onze economie zal raken, zal een meerderheid echt kiezen om alsnog in de EU te blijven."

Lees ook:

De vertrouwenscrisis tussen Brussel en Londen over de voorwaarden voor het Britse vertrek uit de Europese Unie heeft nieuwe diepten bereikt. Afgelopen week was er een onderhandelingsronde in Brussel, maar daarbij zijn eerder stappen achteruit dan vooruit gezet.