Is het een illusie dat het dagelijks leven niet verandert door terreurdreiging?
De kans is groot dat de evenementen die dit weekend op allerlei plekken in het land losbarsten gewoon vollopen met mensen op zoek naar vertier. Datzelfde geldt voor de toeristen die gisteren in Barcelona gewoon weer het strand wisten te vinden.
Na zo'n terreuraanslag als donderdagavond gaat het dagelijks leven door, hebben we inmiddels geleerd van eerdere incidenten. Sterker nog, het is een soort motto geworden: we moeten ons leven leiden zoals we dat altijd doen, anders winnen de terroristen.
Of burgers eveneens het hoofd koel weten te houden, zal per persoon verschillen
Ook de Nederlandse overheid straalt dat uit. Nederlanders die naar Spanje op vakantie willen, kunnen gewoon gaan, aldus het ministerie van buitenlandse zaken. De aanslag in Barcelona is geen aanleiding het reisadvies aan te passen. Zo is er ook geen reden om het dreigingsniveau in Nederland te verhogen, maakte de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) bekend.
Verdachte personen
Of burgers eveneens het hoofd koel weten te houden, zal per persoon verschillen. Uit onderzoek van het CBS onder 3500 Nederlanders blijkt dat vier op de tien, naar eigen zeggen, het gedrag aanpast vanwege angst voor een aanslag. Ze letten bijvoorbeeld op grote tassen en verdachte personen of mijden drukke plekken helemaal.
Maar ook als je de feitelijke maatregelen onder het mom van antiterreur op een rijtje zet, dan is er best wat veranderd. Zo zijn de bevoegdheden van de geheime diensten om internet of te tappen verruimd om potentiële terroristen beter op te kunnen sporen. En kan de minister van veiligheid en justitie zonder tussenkomst van de rechter terreurverdachten hun paspoort afpakken of een gebiedsverbod opleggen.
Ook de fysieke veiligheidsmaatregelen zijn toegenomen. De bagage van de festivalbezoekers die dit weekend samenkomen in Biddinghuizen voor Lowlands, gaat door scanners. Dat zijn we gewend van vliegvelden, op een groot evenement werd het nog niet eerder zo gedaan. Of kijk naar de Dam in Amsterdam, waar inmiddels standaard betonblokken staan. Of Schiphol: wie kijkt er nog op van zwaarbewapende militairen die hun rondjes lopen?
Veel mensen zien bij aankomst op Schiphol mooie bloemenbakken staan, ik zie dan wat anders: een veiligheidsmaatregel
Onzichtbare anti-terreurmaatregelen
De NCTV spreekt bovendien ook over onzichtbare anti-terreurmaatregelen. En er zijn maatregelen die de gemiddelde burger niet opvalt, zegt beveiligingsexpert Michiel de Weger. "Veel mensen zien bij aankomst op Schiphol mooie bloemenbakken staan, ik zie dan wat anders: een veiligheidsmaatregel. Hetzelfde geldt voor verhoogde stoepen of andere obstakels. Dat hoeven geen betonblokken te zijn, je kunt ook betonnen bankjes neerzetten, bomen, of stalen fietsenrekken. Daar hoeft de burger helemaal niet zo'n last van te hebben."
Toch zijn de maatregelen volgens De Weger vergeleken andere Europese landen in Nederland nog redelijk beperkt. Evenementen, daar wordt stevig op ingezet. Maar de meeste pleinen en drukke winkelstraten die een paar keer per week vollopen met mensen, zijn voor auto's nog gewoon vrij toegankelijk. "Ik hoop dat daar een analyse aan ten grondslag ligt. Want ik ben op het punt dat ik denk: waarom zie ik hier eigenlijk geen betonblokken staan?"