Direct naar artikelinhoud

Een van de eerste humanistische geestelijke verzorgers van Engeland is een Nederlandse

Lindsay van Dijk: ‘Niet iedere patiënt wil praten over wat er gebeurt na je dood.’Beeld Ed Thompson

Lindsay van Dijk (28) uit Dronten is de eerste humanist die een team van geestelijk verzorgers aanstuurt in een Brits ziekenhuis. ‘Ze waren bang dat ik het geloof eruit wilde duwen.’

De komst van Lindsay van Dijk leidde tot flink wat onrust in het Britse ziekenhuis waar zij een paar jaar geleden als humanistisch geestelijk verzorger werd aangesteld. Waar in Nederlandse ziekenhuizen tientallen humanistische geestelijk verzorgers werken, was de 28-jarige de tweede ooit in een Brits ziekenhuis. Het overgrote deel van de geestelijke zorg in Groot-Brittannië, en ook in ziekenhuizen, is in handen van de Church of England. “Mijn collega’s waren bang dat ik het geloof eruit wilde duwen”, vertelt Van Dijk. Die angst verdween na een bijeenkomst over religie voor medewerkers van het hele ziekenhuis. “Aan het einde concludeerde een rooms-katholieke zuster: ‘Alles wat we hier vertellen komt overeen. We hebben passie voor het vak en liefde voor de patiënten. Dat is waar het om draait’. Toen kon ik wel een traantje wegpinken”, vertelt Van Dijk.

Het grootste verschil met een christelijke geestelijk verzorger is dat ik geen gebed aanbied
Lindsay van Dijk

Britse humanisten probeerden al een tijd voet aan de grond te krijgen in de geestelijke verzorging, zegt Van Dijk. “Toen ik vier jaar geleden naar Londen verhuisde, had ik al een masterdiploma geestelijk verzorger van de Universiteit voor Humanistiek op zak. Hier bestond toen nog geen opleiding tot geestelijk verzorger binnen de humanistische levensstroming. Dus ik had een mooie uitgangspositie. Uiteindelijk kon ik aan de slag bij één ziekenhuis in Londen als humanistisch geestelijk verzorger. Begin dit jaar werd ik aangenomen als teamleider in mijn huidige ziekenhuis.”

Ook dat is een primeur: niet eerder was een humanist manager van de geestelijke verzorging in een Brits ziekenhuis. “Mijn doel is absoluut niet om de geestelijke zorg te seculariseren, zoals mijn collega’s vreesden. We bieden samen spirituele en religieuze zorg. Ik ben als humanist slechts één van de vele mensen die beschikbaar is voor de patiënt.”

Wat doet een humanist anders dan een ­christelijke geestelijk verzorger?

“Voor mij betekent humanisme dat je één leven hebt. Als humanist geloof ik niet in het hiernamaals, een god of een hoger wezen. Dit is het enige leven dat ik heb en daarom moet ik dat zo goed mogelijk leven. Als humanist bespreek ik wat een ziekenhuisopname betekent voor een patiënt. Het gaat in die gesprekken over gevoelens, emoties, wereldbeelden en de relaties die de patiënt heeft met anderen. Het grootste verschil met een christelijke geestelijk verzorger is dat ik geen gebed aanbied. Ik praat ook niet over God met de patiënt. Ik heb het over het leven.”

Is het dan niet moeilijker om hoop te bieden aan mensen op hun sterfbed?

“Dat is beredeneerd vanuit een religieus kader. Meer dan de helft van de Britse samenleving is niet religieus. Niet iedereen heeft dus behoefte aan een gesprek over wat er gebeurt na je dood. Als ik iemand spreek die daar wél over wil praten, dan regel ik dat. In de gesprekken die ik zelf voer, help ik patiënten met de vraag hoe ze betekenis kunnen halen uit hun situatie. Maar ik praat bijvoorbeeld ook met patiënten over relaties die stuklopen of over de verveling die toeslaat bij lange ziekenhuisopnames, waardoor ze geconfronteerd worden met lastige levensvragen.”

Hoe gaat zo’n gesprek met een patiënt?

“Ik sprak onlangs bijvoorbeeld met een vrouw die vroeger verpleegster was en nu met kanker in ons ziekenhuis lag. Ze probeerde zich sterk te houden voor haar man, terwijl ze ontzettend veel pijn had. Toen ik bij haar op bezoek kwam en haar echtgenoot de kamer verliet, begon ze keihard te huilen. Dat is het verschil tussen praten met een familielid en praten met iemand die je niet kent: je kunt dan je ware persoonlijkheid laten zien. Ze kon eindelijk vertellen over hoe eng ze het vond om te sterven. Tijdens ons gesprek kwamen we erachter dat ze een boek wilde schrijven voor haar familie. Zodat ze iets fysieks kon achterlaten na haar overlijden. Dat vond ik heel aangrijpend.

“Ik ben er inmiddels aan gewend, maar soms hoor ik levensverhalen waarvan ik toch onder de indruk ben. Ik ben tijdens een gesprek wel de professional. Maar ik ben ook gewoon een mens. Die wederzijdse menselijke relatie is ook het vertrekpunt in mijn humanistische opvatting.”

Brexit

Wat de gevolgen van brexit zullen zijn voor Van Dijk is onzeker. “Ik weet nog steeds niet wat er gaat gebeuren. Wat in ieder geval zeker is, is dat ik in de toekomst een verblijfsvergunning moet aanvragen. En dan is het de vraag of ik die krijg. Dat is natuurlijk het idee achter brexit: terug naar de oude hokjes. Als humanist in een christelijke maatschappij weet ik niet of ze mij willen houden.”

Humanisten in Nederland

Op dit moment werken er negen geestelijk verzorgers met een humanistische levensovertuiging in een Brits ziekenhuis. In Nederland ligt dat aantal veel hoger. De beroepsvereniging voor geestelijk verzorgers (VGVZ) heeft duizend leden in Nederland, waarvan er ongeveer 120 humanist zijn.

Lees ook: 

Een pleidooi voor heiligheid binnen het humanisme

Bij de oprichting van het Humanistisch Verbond gold de strijd tegen ‘het nihilisme’ als eerste prioriteit en was er volop ruimte voor ‘religieus humanisme’. Daar is niet veel van over, constateert voormalig humanistisch geestelijk verzorger Brecht Molenaar.