Waarom is Jezus’ kruisiging goed nieuws?

De auteur

Reinier Sonneveld is spreker en schrijver van populair-theologische boeken. Daarnaast is hij onder andere medeoprichter van Lazarus, ‘hét online platform voor progressieve christenen’.

De thematiek

Waarom, vroeg Reinier Sonneveld zich vroeger vaak af, is Jezus’ kruisiging nu zo belangrijk voor het christelijk geloof? Wat is hier nu goed nieuws, evangelie, aan? Natuurlijk, het is een cruciaal element van het christendom, maar niemand kon hem overtuigend uitleggen waarom dat nu zo was, en eerlijk gezegd kon hij het zelf ook niet. Hij ging dus op onderzoek uit, en schreef dit boek.

Hij steekt in met de vraag wat goed nieuws nu eigenlijk is. Wat is goed, en wat is nieuws? Sonneveld ziet drie hedendaagse verhalen die pretenderen dat ze, door een nieuwe machtsverhouding, het kwaad kunnen verslaan en het goede dichterbij brengen. Deze drie zoeken de oplossing achtereenvolgens in de staat, de religie, of de techniek. Maar volgens Sonneveld blijken deze verhalen bij nadere beschouwing allemaal aan hetzelfde euvel te lijden: hun geboden oplossing kan altijd weer een eigen bron van kwaad worden. Zo verzamelt een staat macht om haar burgers te beschermen, maar kan ze die er ook mee tiranniseren. En hetzelfde geldt voor religie of technische ontwikkeling. Het christelijke evangelie is volgens Sonneveld werkelijk anders. Heel kort samengevat komt zijn antwoord hierop neer: Jezus stelt het kwaad niet voor als een onoverkomelijk probleem dat met de zwaarste middelen ingedamd moet worden. Jezus streed niet uit alle macht tegen het kwaad, maar legde alle macht af. En juist op die manier liet hij zien: een leven in volkomen verbondenheid met het goede, met God, is mogelijk. Tot aan de dood toe, en daarna.

Interessante stelling

Sonneveld wil voorbij het typisch gereformeerde idee van ‘verzoening door voldoening’ geraken, dat stelt dat onze zonden door God pas vergeven kunnen worden na bestraffing en dat Jezus’ dood dan de oplossing is voor dat probleem. Daartoe stoft hij de Christus-Victortheologie uit de vroege kerk af. Hierin wordt benadrukt dat God een strijd aangaat met het kwaad op aarde, en Jezus’ lijden en sterven is de manier waarop dat kwaad wordt verslagen. Jezus’ sterven bewerkstelligt dus welbeschouwd niet een opheffing van Gods toorn, maar Gods overwinning op het kwaad. Dit beeld werkt Sonneveld in het hele boek tussen de regels door uit. Voor wie de discussie explicieter wil volgen, legt hij in een soort tussenhoofdstukje, speciaal voor theologische fijnproevers, uit waarom deze verzoeningsleer volgens hem veel betere bijbelse en kerkhistorische papieren heeft.

Kenmerkend citaat

‘De kruisiging is de ultieme test. Alsof een onderzoeker de allerergste bacterie in het petrischaaltje erbij doet, een ziekenhuisbacterie wellicht, resistent voor alle andere middelen. Als zijn nieuwe medicijn dát aankan, is er een historische doorbraak. Dat is de opstanding: het medicijn Jezus kan zelfs de zwaarste aanval doorstaan en ­daarmee is er een medicijn voor ­alle bacteriën die ons kunnen ­overvallen. “Christus Victor”, zeggen we vanouds, Jezus heeft ­gewonnen.’

Reden om dit boek niet te lezen

Dit boek is een klassiek apologetisch werk: het neemt de lezer mee in een betoog dat stelt dat het evangelie een radicaal ander en beter verhaal is dan alle andere menselijke verhalen. Kortom, niet een boek voor beroepsrelativisten.

Reden om dit boek wel te lezen

Reinier Sonneveld laat op een heel verfrissende manier zien hoe Jezus volgens de evangeliën de mensheid redt. Wat theologen vaak voorstellen als een ingewikkeld probleem, ontrafelt hij op toegankelijke en overtuigende manier. Dit boek zal zijn weg wel vinden naar mensen die worstelen met de traditionele gereformeerde verzoeningsleer, maar met het badwater het kind niet weg willen gooien.

Prijzenswaardig is ook Sonnevelds stijl: hij schrijft creatief, met een overdaad aan vaak goed gevonden metaforen. En zo brengt hij niet alleen een vroegchristelijk verzoeningsmodel, maar ook ook iets van de vroegchristelijke fantasie terug in de doordenking van het geloof.

In ons dossier boekrecensies vindt u een overzicht van de besprekingen van pas verschenen fictie, non-fictie, jeugdliteratuur en thrillers.