Direct naar artikelinhoud

America First? Trump is vooral populair bij Russen

America First? Trump is vooral populair bij Russen
Beeld EPA

Met zijn tegenstrijdige uitspraken en schofferende opmerkingen wist de president de bondgenoten van de VS tegen de haren in te strijken. Zijn gestuntel biedt andere mogendheden kansen.

en

Enigszins geliefd bij zijn tegenstanders, sterk gewantrouwd door zijn bondgenoten en buren. Dat beeld komt naar voren uit een internationale peiling van onderzoeksbureau Gallup naar de beoordeling van de Amerikaanse president Donald Trump, die nu een jaar aan het roer staat.

Voor het eerst is het wereldwijde vertrouwen in Duitsland hoger dan dat in de Verenigde Staten. China scoort op hetzelfde niveau als de VS, Rusland iets lager. Of dit beeld een direct resultaat is van Trumps buitenlands beleid is niet onderzocht. Maar het lijkt weer te geven wat mensen in 134 landen zien als ze naar Washington kijken: onvoorspelbaarheid.

Tekst loopt verder onder de afbeelding

America First? Trump is vooral populair bij Russen
Beeld Trouw

Minder waardering

Bijna overal is de waardering voor het Amerikaanse leiderschap gedaald, in vergelijking met een jaar geleden. Het meeste in de andere landen in Noord- en Zuid-Amerika, direct gevolgd door Europa.

Gestuntel is een harde term, maar het is moeilijk een jaar buitenlands beleid van Trump anders te kwalificeren

Alleen in landen waar het vertrouwen in de VS toch al heel laag was, zoals Rusland, valt die onvoorspelbaarheid goed. De gestegen waardering suggereert dat de Russen in hun vuistje lachen bij het Amerikaanse gestuntel. De uitzondering is Israël, een Amerikaanse bondgenoot die zich gesterkt voelt door Trumps onvoorwaardelijke steun.

Gestuntel is een harde term, maar het is moeilijk een jaar buitenlands beleid van Trump anders te kwalificeren. Het was een aaneenschakeling van het schofferen van bondgenoten, het opstoken van oude vijandigheden en vooral het doen van tegenstrijdige uitspraken.

Tekst loopt door onder de foto

Minder waardering
Beeld AP

Artikel 5 van de Navo - een aanval op één is een aanval op allen - moest geschrapt, en later toch maar niet. Noord-Korea zal 'totaal vernietigd' worden als het te ver gaat, maar misschien kan er toch nog gepraat worden. De nucleaire deal met Iran moet opgezegd, maar Teheran krijgt 'een laatste kans'. Afrikaanse landen zijn 'shitholes' - of nee, toch niet.

Consistent

En toch is Trump in wezen consistent, betoogt Elizabeth N. Saunders, hoogleraar politieke wetenschappen en internationale betrekkingen aan de George Washington University. In het tijdschrift Foreign Affairs vat ze Trumps 'drie heldere overtuigingen' kort samen: tegen handel, tegen bondgenootschappen en voor sterke mannen. Saunders, bepaald geen fan van Trump, stelt dat dit soort overtuigingen belangrijk zijn. Een nieuweling komt ermee binnen en handelt ernaar, terwijl de kans klein is dat zulke diepgewortelde opvattingen overboord gaan. George W. Bush ontwikkelde zijn ideeën nog enigszins, maar die omringde zich dan ook met deskundige adviseurs - en hij luisterde naar hen.

Trump slingert via Twitter wilde uithalen de wereld in, waarna zijn adviseurs de scherven mogen opvegen

Trump heeft veel belangrijke posities nog altijd niet ingevuld of hij vervangt adviseurs. Hij begon met nationaal veiligheidsadviseur Michael Flynn, die al snel moest opstappen omdat hij tegen de FBI had gelogen over contacten met Rusland. Daarna trad H.R. McMaster aan, een volgens velen deskundige hoge militair.

Het probleem is volgens Saunders niet alleen dat Trump slecht luistert, maar vooral dat hij geen tegenwicht kan bieden. Omdat hij zelf weinig weet van buitenlands beleid, kan hij niet de juiste vragen stellen of de zwakke plekken doorprikken. Bovendien slingert Trump via Twitter wilde uithalen de wereld in, waarna zijn adviseurs de scherven mogen opvegen.

Tekst loopt verder onder de foto

Consistent
Beeld REUTERS

Maar er is toch nog niets echt misgegaan in de wereld? Juich niet te vroeg, schrijft Saunders, 'the worst is yet to come' (het ergste moet nog komen). Toch is er mogelijk een lichtpuntje: Trumps gestuntel biedt kansen voor andere landen. Natuurlijk staan China en Rusland klaar om in het gat te springen, maar ook de Europese Unie kan haar invloed vergroten.

'Shutdown' dreigt het feest te verpesten

Trump wilde de verjaardag van zijn inauguratie dit weekend vieren in zijn golfresort Mar-a-Lago in Florida, maar het reisje naar zijn Winter White House werd gisteren onzeker door een dreigende 'shutdown' van de overheid. Voor middernacht moest een nieuwe begrotingswet worden aangenomen. Donderdag had het Huis van Afgevaardigden die goedgekeurd, maar in de Senaat eisten de Democraten dat er eerst een oplossing komt voor 700.000 jonge immigranten die als kind naar de VS waren gekomen en mogelijk het land worden uitgezet.

De Republikeinen verweten de Democraten het land in gijzeling te nemen en Trump twitterde dat ze blijkbaar illegale immigratie en zwakke grenzen willen.

Tekst loopt door onder de foto

'Shutdown' dreigt het feest te verpesten
Beeld AFP boevink

America First, maar het Trump-effect is er niet

De begrotingswet is de vierde noodwet sinds het huidige begrotingsjaar in oktober begon en geeft de overheid weer vier weken respijt. Deze pleisterwetten zijn noodzakelijk zolang het Congres geen akkoord sluit over de biljoenenbegroting voor het hele jaar. In 2013 sloot de Amerikaanse overheid voor het laatst de luiken. Dat duurde toen 16 dagen. Diensten van nationaal belang, zoals het leger, blijven in zo'n situatie wel functioneren.

Nu, een jaar later is Trump zijn grootste verdienste de belastingwet die vorige maand werd aangenomen

Tekst loopt door onder de foto

America First, maar het Trump-effect is er niet
Beeld EPA

Al voor zijn inauguratie spraken economen van het Trump-effect. Niet alle verwachtingen zijn uitgekomen.

Vanaf dag één ging het president Trump om banen, om snel succes voor de Amerikaanse economie. Een jaar later is zijn grootste verdienste de belastingwet die vorige maand werd aangenomen. De eerste bedrijven (Apple, Walmart) kondigen aan banen te creëren of lonen te verhogen met hun belastingvoordeeltjes. Dat de staatsschuld van de VS door die wet in tien jaar een biljoen dollar toeneemt, is een zorg voor later.

Al voor zijn inauguratie spraken economen van het Trump-effect. De beurs nam een voorschot op zijn investeringen in de 'aftandse' infrastructuur en de eigen olie- en kolenindustrie. Op de terugkeer van de autofabrieken die naar Mexico waren verdwenen. Op beleid dat de economie een flinke slinger zou geven. Niet al die verwachtingen zijn uitgekomen.

Tekst loopt door onder de foto

America First, maar het Trump-effect is er niet
Beeld AP

De werkloosheid is laag, de beurs piekt. Trump trekt die successen graag naar zich toe, ook al klommen de VS onder voorganger Obama al uit de crisis. De vrouw die medeverantwoordelijk is voor het herstel - voorzitter Janet Yellen van de Amerikaanse centrale bank - krijgt van Trump geen nieuwe termijn, eind februari moet ze stoppen. Opvolger Jerome Powell zal er met renteverhogingen voor moeten zorgen dat de economie niet oververhit raakt.

'America First' zet de rest van de wereld op de tweede plaats. Trump trok zich meteen al terug uit het handelsakkoord Trans Pacific Partnership met Aziatische landen, waardoor China in de regio aan invloed wint. Een jaar geleden presenteerde de Chinese president Xi zich in Davos als hoeder van de vrije markt.

Volgende week bezoekt Trump het Zwitserse kuuroord, vrijdag spreekt hij de machtigen der aarde toe. Het World Economic Forum verwelkomt hem met een artikel van professoren van Harvard en Princeton dat de grootste misverstanden over handel wil wegnemen. Bijvoorbeeld dat een land banen verliest als het vooral producten invoert, zoals Trump denkt.

Volgens Trump zijn de 20 miljard dollar voor een grensmuur tussen Mexico en de VS 'peanuts'

Zoals China veel meer exporteert naar de VS dan omgekeerd, zo heeft ook Mexico een handelsoverschot met de VS, van 66 miljard dollar. Een 'belachelijk' bedrag, zei Trump donderdag in een tweet met het te hoge bedrag van 71 miljard. Daarbij zijn de 20 miljard dollar voor een grensmuur tussen beide landen 'peanuts', schreef hij. Trump verbindt de muur met de onderhandelingen over het Nafta-handelsverdrag, dat hij nog maar eens een 'slechte grap' noemde. Deze maand zitten de VS, Mexico en Canada weer aan tafel. Het akkoord staat op losse schroeven.

Tekst loopt door onder de foto

America First, maar het Trump-effect is er niet
Beeld AP

Een breuk zou slecht nieuws zijn voor bijvoorbeeld de auto-industrie, die complexe productielijnen heeft opgezet. Veel auto-onderdelen gaan meermalen de grens over voordat ze in een Amerikaanse auto belanden. Voor Trump is de oplossing helder: hij eist van autofabrikanten zoals Ford dat ze hun productie terughalen naar de VS, zodat Amerikaanse arbeiders weer aan de slag kunnen. Daar is nog weinig van gekomen. Net als van zijn belofte de kolenindustrie nieuw leven in te blazen.

Beter vergaat het de oliehandel. Het Internationaal Energie Agentschap voorspelde gisteren dat de VS komend jaar zoveel olie gaan produceren dat ze landen als Saudi-Arabië en Rusland voorbij kunnen steken. De VS willen de dominante partij worden op de energiemarkt. Daarvoor schrapt Trump allerlei milieuregels en de wateren langs de beide kusten wil hij vrijgeven voor olie- en gaswinning. Onder luid protest van staten zoals Florida en Californië. Maar de economie gaat voor.

Meer lezen over Donald Trump? Bekijk ons dossier